دغدغه های والدین درباره ی جدا خوابی
پرسش :
یکی از دغدغه های خانواده بحث جدا خوابی فرزندان است. خیلی از مواقع والدین درباره ی ضرورت جداخوابی و این که از چه سنّی باید این کار صورت بگیرد، از ما سوال می پرسند و می گویند آیا لزومی دارد که اتاق خواب...
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
علّت های جدا خوابی
جدا خوابی می تواند به سلامت اخلاقی فرزندان و همچنین رشد تربیتی آنهاکمک کند.ما برای جدا خوابی بچّه ها سه انگیزه ی مهم را بیان می کنیم:
۱_ اوّلین انگیزه، سلامتی اخلاقی فرزندان است؛ یعنی بچّه هایی که جدا می خوابند در سلامت اخلاقی قرار می گیرند، این کار یک اولویّت است و بستر را برای تربیت سالم فراهم می کند؛ چراکه اگر این کار صورت نگیرد، فرزندان دچار آسیب های اخلاقی می شوند.
۲_ دوّمین انگیزه،درباره ی اعتماد به نفس فرزندان است؛ چراکه فرزندانی که جدا می خوابند با اعتماد به نفس می شوند.
۳_ سوّم این که خودیابی فرزندان افزایش پیدا می کند؛ یعنی مستقل تر بار می آیند.
چرا می گوییم سلامت اخلاقی؟!
چرا ما در مورد جداخوابی فرزندان می گوییم سلامت اخلاقی؟ما می دانیم که والدین روابط خاصّی با هم دیگر دارند؛ برای همین وقتی بچّه ها در اتاق پدر و مادر می خوابند، ممکن است در معرض چند آسیب قرار بگیرند.اوّلین آسیبی که در روایت هم به آن اشاره شده، این است که اگر فرزندان این رفتار والدین را ببینند و بتوانند توصیف کنند، رستگار نمی شوند. این مطلب درست است؛ چراکهیادگیری فرزندان ما در این سنّین مثل نوشتن بر روی سنگ استو بیشترین یاد گیری بچّه ها از طریق دیدن است.والدین نمی توانند خواب فرزندان را در آن مواقع خاص پیش بینی کنند که مطمأن شوند آیا این بچّه خواب است یا بیدار؟!
در روایات دیگری آمده است که اگر بچّه ها صدای نفس پدر و مادر را در آن مواقع خاص بشنوند، ممکن است آسیب های اخلاقی ببینند. در روایت دیگری داریم، اگر اینها زنا کار شدند، والدین غیر از خودشان را مذمّت نکنند. این دو روایت کافی است برای این که ما تلاش خود را برای جدا خوابی فرزندان انجام دهیم.
آسایش روحی و روانی، نیاز والدین است
اگر فرزند همراه پدر و مادر بخوابد،ممکن است به والدین آسیب هایی برسد؛ چراکهپدر و مادر آن آسایش روحی و روانی را ندارند؛ خصوصاً برای آن رفتارهای خاص. یکی از نکات کلیدی در روابط خاص این است که آن آرامش روحی در محیط حاکم باشد؛ خصوصاً مادرها در این زمینه بیشتر آسیب می بینند؛ چراکه مدام نگران هستند: نکند بچّه بیدار شود و نگاهش به این صحنه بیفتد! این دغدغه های فکری باعث می شود که خود رفتار بین والدین کاهش پیدا کند و در بلند مدّت به گرمای خانواده آسیب برساند. پس به این علّت ما باید اتاق خواب فرزندان را جدا کنیم.
فعّال بودن ذهن در خواب
امّا سوالی که بعضی از والدین از ما می پرسند، این است که آیا موضوع شنیدن صدای نفس والدین در بیداری فرزندن است یا در خواب آنها؟ یعنی اگر بچّه ها خواب هم باشند، آیا این آسیب به آنها می رسد؟ما در روایت چیزی به عنوان خواب یا بیداری نداریم؛ولی آن مطلبی که امروزه علم آن را ثابت کرده، این است که فرزندان در خواب هم قدرت یادگیری دارند؛ لذا بعضی از دانشکده های زبان، در حالترویج آموزش زبان در خواب هستند؛ چراکهمعتقدند می توانند زبان را در حال خواب به فرد آموزش دهند؛ لذاهنگام خواب در گوش دانشجو هدفون هایی قرار می دهند تا در یادگیری آن ها تأثیر بگذارد. این مسئله نشان می دهد که حواس انسان در خواب از بین نمی رود؛ بلکه ممکن است آستانه ی آن کاهش پیدا کند.
ببینیم که عقل چه می گوید!
اگر ما بدانیم کهاین عملبه مقدار کمی تاثیر می گذارد، عقل می گوید که آن را انجام ندهیم؛ امّاما می دانیم کهاین عمل در بیداری قطعاً به فرزند آسیب می رساند؛لذا اگر والدین در اتاقی که فرزند خوابیده است این رفتار را انجام دهند، چه در خواب و چه در بیداری، فرزند آسیب می بیند؛ پس ما باید برای سلامت اخلاقی بچّه ها، آنها را به سمت جدا خوابی ببریم.
بهترین زمان برای جدا خوابی
سوال دوّمی که در میان خانواده ها مطرح می شود، این است که بهترین زمان برای جدا خوابی فرزندان چه زمانی است؟ آیا فرزندان را از بدو تولّد جدا بخوابانیم؟ یا در یک سالگی آنها را جدا کنیم؟ یا اصلاً در هفت سالگی آنها را جدا بخوابانیم؟ ما در جواب می گوییم: اصل بر این است که بچّه ها از زمان تولّد جدا بخوابند؛ولی چون ممکن است مادر به یک سری از مشکلات مواجه شود و بچّه هم نیاز به مراقبت های ویژه ای داشته باشد، ما توصیه می کنیم بچّه ها در ماه های ابتدایی کنار والدین بخوابند؛ چراکه مادرباید در طول شب چند بار به فرزند شیر بدهد یا وقتی بچّه گریه می کند او را آرام کنند.لذا بهترین مکان برای بچّه ها در ماه های اوّل کنار مادرشان است.
البته تاکید می کنم که رفتارهای خاصّ پدر و مادر نباید در اتاقی باشد که فرزندِ تازه به دنیا آمده، در آن قرار دارد. والدین باید در مواقع خاص محیط را ترک کنند. پس ما سال اوّل را در موضوع جدا خوابی استثنا قرار می دهیم؛ لذا بهترین زمان برای جدا خوابی سال دوّم است.
علّت های جدا خوابی
جدا خوابی می تواند به سلامت اخلاقی فرزندان و همچنین رشد تربیتی آنهاکمک کند.ما برای جدا خوابی بچّه ها سه انگیزه ی مهم را بیان می کنیم:
۱_ اوّلین انگیزه، سلامتی اخلاقی فرزندان است؛ یعنی بچّه هایی که جدا می خوابند در سلامت اخلاقی قرار می گیرند، این کار یک اولویّت است و بستر را برای تربیت سالم فراهم می کند؛ چراکه اگر این کار صورت نگیرد، فرزندان دچار آسیب های اخلاقی می شوند.
۲_ دوّمین انگیزه،درباره ی اعتماد به نفس فرزندان است؛ چراکه فرزندانی که جدا می خوابند با اعتماد به نفس می شوند.
۳_ سوّم این که خودیابی فرزندان افزایش پیدا می کند؛ یعنی مستقل تر بار می آیند.
چرا می گوییم سلامت اخلاقی؟!
چرا ما در مورد جداخوابی فرزندان می گوییم سلامت اخلاقی؟ما می دانیم که والدین روابط خاصّی با هم دیگر دارند؛ برای همین وقتی بچّه ها در اتاق پدر و مادر می خوابند، ممکن است در معرض چند آسیب قرار بگیرند.اوّلین آسیبی که در روایت هم به آن اشاره شده، این است که اگر فرزندان این رفتار والدین را ببینند و بتوانند توصیف کنند، رستگار نمی شوند. این مطلب درست است؛ چراکهیادگیری فرزندان ما در این سنّین مثل نوشتن بر روی سنگ استو بیشترین یاد گیری بچّه ها از طریق دیدن است.والدین نمی توانند خواب فرزندان را در آن مواقع خاص پیش بینی کنند که مطمأن شوند آیا این بچّه خواب است یا بیدار؟!
در روایات دیگری آمده است که اگر بچّه ها صدای نفس پدر و مادر را در آن مواقع خاص بشنوند، ممکن است آسیب های اخلاقی ببینند. در روایت دیگری داریم، اگر اینها زنا کار شدند، والدین غیر از خودشان را مذمّت نکنند. این دو روایت کافی است برای این که ما تلاش خود را برای جدا خوابی فرزندان انجام دهیم.
آسایش روحی و روانی، نیاز والدین است
اگر فرزند همراه پدر و مادر بخوابد،ممکن است به والدین آسیب هایی برسد؛ چراکهپدر و مادر آن آسایش روحی و روانی را ندارند؛ خصوصاً برای آن رفتارهای خاص. یکی از نکات کلیدی در روابط خاص این است که آن آرامش روحی در محیط حاکم باشد؛ خصوصاً مادرها در این زمینه بیشتر آسیب می بینند؛ چراکه مدام نگران هستند: نکند بچّه بیدار شود و نگاهش به این صحنه بیفتد! این دغدغه های فکری باعث می شود که خود رفتار بین والدین کاهش پیدا کند و در بلند مدّت به گرمای خانواده آسیب برساند. پس به این علّت ما باید اتاق خواب فرزندان را جدا کنیم.
فعّال بودن ذهن در خواب
امّا سوالی که بعضی از والدین از ما می پرسند، این است که آیا موضوع شنیدن صدای نفس والدین در بیداری فرزندن است یا در خواب آنها؟ یعنی اگر بچّه ها خواب هم باشند، آیا این آسیب به آنها می رسد؟ما در روایت چیزی به عنوان خواب یا بیداری نداریم؛ولی آن مطلبی که امروزه علم آن را ثابت کرده، این است که فرزندان در خواب هم قدرت یادگیری دارند؛ لذا بعضی از دانشکده های زبان، در حالترویج آموزش زبان در خواب هستند؛ چراکهمعتقدند می توانند زبان را در حال خواب به فرد آموزش دهند؛ لذاهنگام خواب در گوش دانشجو هدفون هایی قرار می دهند تا در یادگیری آن ها تأثیر بگذارد. این مسئله نشان می دهد که حواس انسان در خواب از بین نمی رود؛ بلکه ممکن است آستانه ی آن کاهش پیدا کند.
ببینیم که عقل چه می گوید!
اگر ما بدانیم کهاین عملبه مقدار کمی تاثیر می گذارد، عقل می گوید که آن را انجام ندهیم؛ امّاما می دانیم کهاین عمل در بیداری قطعاً به فرزند آسیب می رساند؛لذا اگر والدین در اتاقی که فرزند خوابیده است این رفتار را انجام دهند، چه در خواب و چه در بیداری، فرزند آسیب می بیند؛ پس ما باید برای سلامت اخلاقی بچّه ها، آنها را به سمت جدا خوابی ببریم.
بهترین زمان برای جدا خوابی
سوال دوّمی که در میان خانواده ها مطرح می شود، این است که بهترین زمان برای جدا خوابی فرزندان چه زمانی است؟ آیا فرزندان را از بدو تولّد جدا بخوابانیم؟ یا در یک سالگی آنها را جدا کنیم؟ یا اصلاً در هفت سالگی آنها را جدا بخوابانیم؟ ما در جواب می گوییم: اصل بر این است که بچّه ها از زمان تولّد جدا بخوابند؛ولی چون ممکن است مادر به یک سری از مشکلات مواجه شود و بچّه هم نیاز به مراقبت های ویژه ای داشته باشد، ما توصیه می کنیم بچّه ها در ماه های ابتدایی کنار والدین بخوابند؛ چراکه مادرباید در طول شب چند بار به فرزند شیر بدهد یا وقتی بچّه گریه می کند او را آرام کنند.لذا بهترین مکان برای بچّه ها در ماه های اوّل کنار مادرشان است.
البته تاکید می کنم که رفتارهای خاصّ پدر و مادر نباید در اتاقی باشد که فرزندِ تازه به دنیا آمده، در آن قرار دارد. والدین باید در مواقع خاص محیط را ترک کنند. پس ما سال اوّل را در موضوع جدا خوابی استثنا قرار می دهیم؛ لذا بهترین زمان برای جدا خوابی سال دوّم است.
