اثبات قصاص اطراف با قسامه و نصاب آن
پرسش :
در مورد قسامه، بفرمایید: الف. آیا قسامه، در جنایت عمدی بر اطراف، مستلزم قصاص میشود یا خیر؟ ب. با فرض این که جواب مثبت باشد، نصاب قسامه چه میزان است؟
پاسخ :
آیت الله العظمی محمد تقی بهجت (ره)
«الف. قسامه در اعضا ثابت است با تهمت معتبره و لوث معتبر در نفس.
ب. اقرب قول منسوب مشهور متقدمین است که یمین شش نفر باشد در آنچه که بالغ بر دیه کامله است و در کمتر از آن به همین نسبت از یمین شش نفر که در صورت حصول کسر تکمیل به یک یمین میشود. 1378/11/04»
آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی
«الف. ظاهر این است که در جنایت عمدی مثل سایر موارد که به بینه یا اقرار ثابت میشود حکم قصاص است و دلیل آن عموم ادله قصاص است.
ب. در جنایت بر اعضا چنانچه دیه آن معادل دیه نفس باشد مانند قطع انف عدد قسامه شش قسم است و در عضوی که نصف دیه نفس را دارد با سه قسم ثابت میشود و هکذا اگر کسری در یمین باشد باید یمین کامل شود مثلاً در اصبع واحدة حتی در بند انگشت یک قسم کامل بخورد والله العالم. 8 صفرالمظفر 1419 ه.ق»
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
«الف. قسامه در جنایات اعضا نیز ثابت است ولی به وسیله آن تنها دیه ثابت میشود نه قصاص.
ب. احتیاط آن است که در اعضا به نسبت دیه عضو از دیه کامله که قسامه پنجاه نفرند، محاسبه شود. 1377/02/08»
آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
«الف. قسامه در جنایت عمدی بر اعضا موجب قصاص نمیباشد و تنها دیه را ایجاب می‌کند.
ب. در فقه القصاص صفحه 279 نوشته شده مراجعه بفرمایید. 1378/07/12»
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی
«الف. خیر، مستلزم قصاص نمی‌شود، زیرا دلیلی در این رابطه وجود ندارد.
ب. از جواب قبل روشن شد. 1380/07/14»
اداره حقوقی قوه قضاییه
«نظریه مشورتی شماره 1714/7 تاریخ 1388/3/18
بازگشت به استعلام شماره 434 مورخ 1388/2/21 نظریه مشورتی اداره کل حقوقی، اسناد و امور مترجمین قوه قضاییه به شرح زیر اعلام می‌گردد:
به موجب ماده 254 قانون مجازات اسلامی در جراحات، قصاص با قسامه ثابت نمی‌شود و فقط موجب پرداخت دیه به شرح بندهای ذیل همین ماده می‌باشد، بنا به مراتب و با توجه به پاسخ مذکور پاسخ سوال دوم منتفی است. 1388/04/11»
منبع: مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه
آیت الله العظمی محمد تقی بهجت (ره)
«الف. قسامه در اعضا ثابت است با تهمت معتبره و لوث معتبر در نفس.
ب. اقرب قول منسوب مشهور متقدمین است که یمین شش نفر باشد در آنچه که بالغ بر دیه کامله است و در کمتر از آن به همین نسبت از یمین شش نفر که در صورت حصول کسر تکمیل به یک یمین میشود. 1378/11/04»
آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی
«الف. ظاهر این است که در جنایت عمدی مثل سایر موارد که به بینه یا اقرار ثابت میشود حکم قصاص است و دلیل آن عموم ادله قصاص است.
ب. در جنایت بر اعضا چنانچه دیه آن معادل دیه نفس باشد مانند قطع انف عدد قسامه شش قسم است و در عضوی که نصف دیه نفس را دارد با سه قسم ثابت میشود و هکذا اگر کسری در یمین باشد باید یمین کامل شود مثلاً در اصبع واحدة حتی در بند انگشت یک قسم کامل بخورد والله العالم. 8 صفرالمظفر 1419 ه.ق»
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
«الف. قسامه در جنایات اعضا نیز ثابت است ولی به وسیله آن تنها دیه ثابت میشود نه قصاص.
ب. احتیاط آن است که در اعضا به نسبت دیه عضو از دیه کامله که قسامه پنجاه نفرند، محاسبه شود. 1377/02/08»
آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
«الف. قسامه در جنایت عمدی بر اعضا موجب قصاص نمیباشد و تنها دیه را ایجاب می‌کند.
ب. در فقه القصاص صفحه 279 نوشته شده مراجعه بفرمایید. 1378/07/12»
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی
«الف. خیر، مستلزم قصاص نمی‌شود، زیرا دلیلی در این رابطه وجود ندارد.
ب. از جواب قبل روشن شد. 1380/07/14»
اداره حقوقی قوه قضاییه
«نظریه مشورتی شماره 1714/7 تاریخ 1388/3/18
بازگشت به استعلام شماره 434 مورخ 1388/2/21 نظریه مشورتی اداره کل حقوقی، اسناد و امور مترجمین قوه قضاییه به شرح زیر اعلام می‌گردد:
به موجب ماده 254 قانون مجازات اسلامی در جراحات، قصاص با قسامه ثابت نمی‌شود و فقط موجب پرداخت دیه به شرح بندهای ذیل همین ماده می‌باشد، بنا به مراتب و با توجه به پاسخ مذکور پاسخ سوال دوم منتفی است. 1388/04/11»
منبع: مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه
