اهمیت روزه و ماه رمضان

پرسش :

اهمیت روزه و ماه رمضان در قرآن و احادیث چیست؟

پاسخ :

پاسخ اجمالی

خداوند متعال، در قرآن کریم درباره ماه رمضان می فرماید؛ رمضان است ماهی که در آن برای راهنمایی مردم و بیان راه روشن هدایت و جدا ساختن حق از باطل، قرآن نازل شده است. این که ماه رمضان برای روزه گرفتن انتخاب شده به این جهت است که این ماه بر سایر ماه ها برتری دارد. این برتری از آن رو است که قرآن در آن نازل شده است. قرآنی که کتاب هدایت و راهنمای انسان ها است و با دستورات و قوانین خود روش های صحیح را از ناصحیح جدا کرده و سعادت انسان ها را تضمین نموده است.رسول خدا (ص) در ضمن خطبه ای در فضیلت ماه رمضان می فرماید: مردم ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است، ماهی است که پیش خدا بهترین ماه است؛ روزهایش بهترین روزها، و شب هایش بهترین شب ها، و ساعاتش بهترین ساعات. ماهی است که در آن دعوت شدید به مهمانی خدا. . . نفس های شما در آن تسبیح است و خواب شما در آن عبادت؛ کردارتان در آن پذیرفته و دعایتان مستجاب. بهترین عمل در این ماه دوری از محارم خدای عز و جل است.
 

پاسخ تفصیلی

ماه رمضان در قرآن

خداوند متعال، در قرآن کریم درباره ماه رمضان می فرماید: "ماه رمضان است ماهی که در آن برای راهنمایی مردم و بیان راه روشن هدایت و جدا ساختن حق از باطل، قرآن نازل شده است. پس هر کس که این ماه را دریابد، باید که در آن روزه بدارد. و هر کس که بیمار یا در سفر باشد، به همان تعداد از روزهای دیگر. خدا برای شما خواستار آسایش است نه سختی و تا آن شمار را کامل سازید. و خدا را بدان سبب که راهنماییتان کرده است به بزرگی یاد کنید و سپاس گویید.[1]

این که ماه رمضان برای روزه گرفتن انتخاب شده، به خاطر این است که این ماه بر سایر ماه ها برتری دارد. این برتری از آن رو است که قرآن در آن نازل شده است. قرآنی که کتاب هدایت و راهنمای بشر است و با دستورات و قوانین خود روش های صحیح را از ناصحیح جدا کرده و سعادت انسان ها را تضمین نموده است. در این ماه نازل شد.[2] بنابراین، اهمیت و ارزش رمضان، به نزول قرآن است.[3]
 

ماه رمضان در احادیث

در باره اهمیت و جایگاه ماه رمضان در احادیث معصومان (ع)، به بیان یک روایت اکتفا می کنیم. امیر المؤمنین علی (ع) می فرماید: رسول خدا (ص) یک روز خطبه ای را برای ما خواند و در آن فرمود: مردم ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است؛ ماهی است که پیش خدا بهترین ماه است؛ روزهایش بهترین روزها؛ شب هایش بهترین شب ها؛ ساعاتش بهترین ساعات است. ماهی است که در آن دعوت شدید به مهمانی خدا. . . نفس های شما در آن تسبیح و خواب شما در آن عبادت است؛ کردارتان در آن پذیرفته و دعایتان مستجاب. از خدا بخواهید با نیات درست و دل های پاک که شما را برای روزه در آن و خواندن قرآن موفق دارد. بدبخت آن که از آمرزش خدا در این ماه محروم شود، به گرسنگی و تشنگی خود در آن، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را یاد کنید. بر فقراء و مساکین خود صدقه دهید و بزرگان خود را احترام کنید و کودکان را ترحم کنید. صله رحم کنید و زبان ها نگهدارید و از آنچه خدا دیدنش را حلال نکرده چشم بپوشید و آنچه را از شنیدنش حلال نکرده گوش ببندید و بر یتیمان مردم مهر ورزید تا بر یتیمان شما مهر ورزند.

به خدا از گناهان خود توبه کنید و در وقت نماز دست به دعا بردارید که بهترین ساعت ها است. خدا در آن نظر لطف به بندگان خود دارد، به مناجات آنها پاسخ دهد و فریاد آنها را لبیک گوید و درخواست آنها را بدهد و دعای آنها را مستجاب کند. ای مردم نفس شما گرو کردار شما است آن را به استغفار رها کنید. دوش شما از گناهان شما بار سنگینی دارد به طول سجود آن را سبک کنید و بدانید که خداوند به عزت خود قسم خورده که نمازگزاران و ساجدان را عذاب نکند و آنها را روز قیامت به هراس دوزخ نیندازد. ای مردم هر کدام شما در این ماه یک روزه دار را افطار دهد، نزد خدا ثواب آزاد کردن بنده ای دارد و گناهان گذشته اش آمرزیده شود. عرض شد یا رسول اللَّه همه ماها بر آن توانائی نداریم، فرمود از خدا بپرهیزید گرچه با نیمه خرمائی باشد و گرچه به شربتی آب باشد. ای مردم هر که در این ماه خوش خلقی کند جواز صراط او باشد، در روزی که همه قدم ها بلغزد. هر که در آن تخفیف دهد بر مملوکان خود خدا حسابش را تخفیف دهد و هر که شر خود را باز دارد، خدا خشم خود را از او باز دارد روزی که ملاقاتش کند.

هر کس در آن یتیمی را گرامی دارد، خدا روز ملاقاتش او را گرامی دارد و هر که در آن صله رحم کند روز ملاقات با او صله نماید به رحمت خود، و هر کس قطع رحم کند خدا در روز ملاقاتش رحمت خود از او ببرد. هر کس نماز مستحبی بخواند، خدا برات آزادی از آتش برایش بنویسد و هر که در آن واجبی ادا کند ثواب کسی دارد که هفتاد واجب در ماه های دیگر ادا کند. هر کس در آن بر من بسیار صلوات فرستد، خدا روزی که میزان ها سبک است میزانش را سنگین کند. هر کس یک آیه قرآن در آن بخواند چون کسی باشد که در ماه های دیگر یک ختم قرآن بخواند. ای مردم درهای بهشت در این ماه گشوده است، از خدا بخواهید که آنها را به روی شما نبندد، درهای دوزخ در این ماه بسته است، از پروردگار خود بخواهید که آنها را به روی شما نگشاید. شیاطین در آن به بندند، از خداوند، پروردگار خود بخواهید که دیگر آنها را بر شما مسلّط نکند. امیر المؤمنین فرمود من برخاستم و عرض کردم یا رسول اللَّه کدام عمل در این ماه بهتر است فرمود: ای أبو الحسن، بهترین عمل در این ماه دوری از محارم خدای عز و جل است.[4]

پی‌نوشت‌ها:
[1] بقره، 185
[2] مکارم شیرازی، ناصر، نمونه، ج 1، ص 634، ، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ اول، 1374 ش
[3] قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج 1، ص 289، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، 1383ش
[4] شیخ صدوق، أمالی، ص 93، انتشارات کتابخانه اسلامیه، 1362

منبع: حوزه نت