احکام پزشکی | سوال سی و پنج

پرسش :

یکى از بحث هاى مهمّ اخلاق پزشکى، که امروزه در جهان مطرح است، «اوتانازى» مى باشد. که معنى فارسى آن مرگ خوب و آسان و راحت، یا تسریع در مرگ، یا کشتن از روى ترحّم است. یعنى فرد به ظاهر سالم، یا بیمار سخت، یا بیمارانى که غیر قابل برگشت هستند، به صورت داوطلبانه، یا غیر داوطلبانه، با تزریق داروى مرگ آور توسّط پزشک از بین مى روند. این عمل را این گونه توجیه مى کنند: «حیات هر انسان مربوط به خود اوست، و هر وقت بخواهد مى تواند از خود سلب نماید!» و از طرف دیگر، در مورد بیماران، بعضى از پزشکان معتقدند اگر بیمارى داراى درد و رنج زیاد و غیر قابل کنترل باشد، با دارو، در مرگ او تسریع ایجاد مى کنیم، تا بیش از این درد و رنج نداشته باشد. با توجه به زمزمه قانونى شدن «اوتانازى» در جهان، حکم شرعى این مسأله چیست؟

پاسخ :
بى شک خودکشى و انتحار، به هر شکل و به هر صورت، و کمک به مرگ دیگرى، به هر شکل و هر صورت، خواه از ناحیه خود انسان باشد یا از ناحیه طبیب، و خواه به منظور نجات از درد و رنج باشد یا به دلیل سربار جامعه بودن، یا ظالم و ستمگر بودن، و یا هر دلیل دیگر، از نظر اسلام ممنوع است و در بعضى از آیات قرآن و احادیث اسلامى به این معنى اشاره شده است. عقل نیز حکم مى کند که این کار بسیار زشت و ناپسند است. اضافه بر این، گشودن این باب سبب مى شود که هر کس به هر بهانه اى دست به خودکشى بزند. یا اطبّاى سودجو، کمک به کشتن افراد کنند. یا افرادى که مى خواهند اشخاصى را از صحنه به در کنند، متوسّل به این بهانه شوند، که خودش تقاضا کرده، یا از دردهاى مختلف رنج مى برده است. یا به تشخیص ما مصداق ظالم بوده، و کشتن او سبب قطع ظلم او شده است.

منبع: استفتائات جدید، آیت‌‌ الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه ‌السلام، 1393.