احکام قضایی | دیات: سوال هشت
پرسش :
در مورد توبه بفرمایید: الف - در مواردى که توبه مسقط حد است آیا اظهار لفظ دال بر توبه از طرف مجرم براى سقوط حد کافى است یا باید عملى دال بر ثبوت توبه از او سر زده باشد؟ ب - در مواردى که توبه قبل از اقامه بینه مسقط حد است آیا ثبوت توبه قبل از بینه کافى است یا اظهار توبه عندالحاکم نیز باید قبل از بینه باشد؟ ج - آیا در توبه مسقط حد، احراز توبه لازم است یا در صورت شبهه توبه نیز حاکم شرع مى‌تواند با تمسک به قاعده الحدود تدرء بالشبهات، حد را اجرا نکند؟
پاسخ :
در صورتى که اظهار لفظى، مورد تهمت نباشد و در حالت ترس جارى نگردد بلکه در حالت عادى بوده، این توبه مورد قبول است. زیرا قول و فعل مسلمان از نظر قاعده اسلامى محکوم به صحت مى‌باشد لیکن بایستى دو شاهد عادل بر این توبه لفظى نزد حاکم شرع شهادت دهند ولى هنگامى که جانى دستگیر شد اگر نزد حاکم شرع بگوید من قبل از دستگیرى توبه کردم، بدون شاهد، غیر قابل قبول است و سخن او درباره توبه قبلى چون بعد از دستگیرى مى‌باشد پذیرفته نخواهد بود، زیرا در حالت ترس مى‌باشد.
- آرى کافى است به دلیل «إِلاَّ الَّذِینَ تٰابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَیْهِمْ » که نص است در توبه قبل از بینه، بلکه توبه بعد از بینه هم خلاف آیه است و هم به حساب خوف متهم مى‌باشد.
- احراز توبه لازم است و شبهه توبه مانند عدم توبه قطعاً طبق نص این آیه مردود و مسقط حد نیست و این حد هم مبناى شبهه ندارد زیرا در مفروض مسئله حد با بینه ثابت شده و مورد شبهه نیست و توبه مزبور هم چون محرز نیست حد را اسقاط نمى‌کند زیرا طبق نص آیه، توبه ثابت پیش از امکان دستگیرى فقط مسقط حد است.
منبع: احکام قضایی بر مبنای قرآنی، محمد صادقی تهرانی، ناشر: شکرانه، قم، 1392 ش.
در صورتى که اظهار لفظى، مورد تهمت نباشد و در حالت ترس جارى نگردد بلکه در حالت عادى بوده، این توبه مورد قبول است. زیرا قول و فعل مسلمان از نظر قاعده اسلامى محکوم به صحت مى‌باشد لیکن بایستى دو شاهد عادل بر این توبه لفظى نزد حاکم شرع شهادت دهند ولى هنگامى که جانى دستگیر شد اگر نزد حاکم شرع بگوید من قبل از دستگیرى توبه کردم، بدون شاهد، غیر قابل قبول است و سخن او درباره توبه قبلى چون بعد از دستگیرى مى‌باشد پذیرفته نخواهد بود، زیرا در حالت ترس مى‌باشد.
- آرى کافى است به دلیل «إِلاَّ الَّذِینَ تٰابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَیْهِمْ » که نص است در توبه قبل از بینه، بلکه توبه بعد از بینه هم خلاف آیه است و هم به حساب خوف متهم مى‌باشد.
- احراز توبه لازم است و شبهه توبه مانند عدم توبه قطعاً طبق نص این آیه مردود و مسقط حد نیست و این حد هم مبناى شبهه ندارد زیرا در مفروض مسئله حد با بینه ثابت شده و مورد شبهه نیست و توبه مزبور هم چون محرز نیست حد را اسقاط نمى‌کند زیرا طبق نص آیه، توبه ثابت پیش از امکان دستگیرى فقط مسقط حد است.
منبع: احکام قضایی بر مبنای قرآنی، محمد صادقی تهرانی، ناشر: شکرانه، قم، 1392 ش.
