علت اختلاف در تعداد کتب عهد عتیق

پرسش :

علت اختلاف در تعداد کتاب های عهد عتیق چیست؟

پاسخ :
برای پاسخ به این سؤال لازم است به تاریخ یهود قبل از میلاد مسیح بازگردیم. هنگامی که سپاه اسکندر ذوالقرنین سرزمین فلسطین را حدود 330 ق . م. اشغال کرد، بسیاری از یهودیان از فلسطین خارج شدند و در شهرهای دیگر امپراتوری سکنی گزیدند. این مهاجرت که «پراکندگی» نامیده می شود، فشارهایی را در پی داشت که یهودیان و آیین آنان در عصر جانشینان اسکندر در معرض آن قرار گرفتند.

آزارها و فشارها در دوران حکومت انتیوکوس چهارم ملقب به اپیفیانوس (175 – 164 ق. م .) اوج گرفت. بسیاری از یهودیان در اسکندریه اقامت گزیدند و زندگی فرهنگی و دینی مخصوص به خود را ادامه دادند. با گذشت زمان، بیشتر آنان زبان عبری را فراموش کردند و برای گفتن و نوشتن و عبادت به زبان یونانی روی آوردند. در حدود سال 250 ق. م. یهودیان اسکندریه کتابهای مقدس خویش را به زبان یونانی ترجمه کردند. این اثر به «ترجمه ی سبعینیه» (یا ترجمه ی هفتاد) معروف گردید؛ زیرا معتقد بودند که هفتاد مترجم آن را تهیه کرده اند.

ترجمه یاد شده دارای حدود 46 کتاب بود و البته وارد کردن برخی از کتابها در مجموعه تازه مورد بحث واقع شد؛ زیرا وجود اصل عبری شماری از آنها قطعی نبود، جز اینکه بسیاری از یهودیان مناطق یونانی زبان آن عصر، حتی در فلسطین، ترجمه یونانی کتاب مقدس را مورد استفاده قرار دادند. همچنین نویسندگان عهد جدید، هنگام استناد به عهد عتیق، معمولاً از ترجمه ی سبعینیه سود می جستند.

حدود سال 100، پس از تخریب دوم شهر اورشلیم و معبد آن، بزرگان یهود برای تصمیم گیری پیرامون چند مسأله دینی در «یابنه» (یاونه کنونی) در فلسطین اجتماع کردند. آنان پس از بررسی تک تک اسفار عهد عتیق بر 39 سِفر رسماً اتفاق کردند و از برخی از اسفار موجود در ترجمه سبعینیه روی گرداندند. اسفار مذکور «اپوکریفا» (یعنی پنهان) نامیده شدند. همچنین نام دیگر آنها «قانون ثانوی» است (به این معنا که اعتبار رسمی این اسفار در مرحله دوم قرار دارد).

مسیحیان نخستین در امپراتوری روم، نسخه سبعینه را به طور کامل مورد استفاده قرار می دادند و این نسخه جای خود را در کلیسا باز کرد و تا امروز کلیساهای کاتولیک و ارتودکس به ترجمه ی سبعینیه وفادار مانده اند.

در قرن شانزدهم مصلحان مسیحی که مردم را به بازگشت به ایمان کلیسای صدر مسیحیت دعوت می کردند، اپوکریفا را کنار گذاشتند و نسخه یهودی عهد عتیق را که مشتمل بر 39 کتاب بود، پذیرفتند. این مسیحیان که پروتستان خوانده می شوند، با آن که به محتویات بلند و ارزشمند برخی از اسفار اپوکریفا اعتراف دارند، آنها را معمولاً در مرتبه 39 سِفر دیگر قرار نمی دهند. در بسیاری از ترجمه های پروتستانی و ترجمه های جهانی مسیحیت، کتابهای اپوکریفا یک جا در بخشی خاص در پایان عهد عتیق چاپ می شود.

در مورد کتابهای عهد جدید اختلافی بین مسیحیان نیست و همه ی آنان، از کاتولیک، ارتودکس و پروتستان، بر صحت 27 کتاب عهد جدید اتفاق و ایمان دارند.

منبع: کلام مسیحی، توماس میشل، ترجمه ی حسن توفیقی، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، قم، 1377‏، ص 24.