مفهوم واژه «ملکوت» در قرآن کریم

پرسش :

منظور از واژه «ملکوت» در قرآن کریم چیست؟

پاسخ :
در آیه 75 سوره «انعام» می خوانیم: 
«وَکَذلِکَ نُرِى إِبْراهِیْمَ مَلَکُوتَ السَّمَوْاتِ وَالأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ الْمُوْقِنِینَ»؛ (این‏ چنین ملکوت آسمان‏ ها و زمین را به ابراهیم نشان دادیم تا اهل یقین گردد).

واژه «ملکوت» در اصل از مادّه «ملک» (بر وزن حکم) گرفته شده که به معناى حاکمیت و مالکیت است و «و» و «ت» براى تأکید و مبالغه به آن افزوده شده است و «مَلْکُوَة» (بر وزن مَردمک) به معناى حکوت و عزت است.

طریحى در مجمع البحرین مى گوید: «ملکوت» (بر وزن برهوت) به معناى عزّت و سلطنت و مملکت آمده است،(1) بعضى از ارباب لغت نیز آن را به معناى حکومت عظیم معنا کرده اند که با آنچه راغب در مفردات گفته نیز موافق است.

در تفسیر المیزان چنین آمده است که «ملکوت» در عرف قرآن چنانکه از آیه 83 سوره یس «فَسُبْحَانَ الَّذِى بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَىْء»؛ (منزه است آن کس که حکومت هر چیزى در دست اوست)، بر می آید به معناى صورت باطن اشیاء است که ارتباط با پروردگار دارد، و همواره مشاهده این صورت باطن با ایمان یقینى همراه است.(2)

پی‌نوشت‌ها:
(1). مجمع البحرین، طریحى فخر الدین، تحقیق: سید احمد حسین، کتابفروشى مرتضوى، تهران، 1375 شمسی، چاپ: سوم، ج 5، ص292، (باب ما أوله المیم ...) .
(2). المیزان فى تفسیر القرآن، طباطبایى سید محمد حسین، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1417 قمری، چاپ: پنجم، ج 8 ، ص 348.

منبع: پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1386 شمسی، چاپ: نهم، ج 1، ص 248.