مراقبت های لازم در فصل سرما (بخش اول)

با شروع فصل پاییز از مصرف غذاهای خیلی خشک و نفاخ که در بدن تولید نفخ می کند پرهیز کنید.
 

مکتب طب آیورودا، یکی از شیوه های درمانی طب مکمل و جایگزین در جهان است که ریشه آن در هند کهن و تمدن آریایی های باستانی قابل مشاهده است. اساس درمان در این مکتب بر اصل توازن عناصر طبیعی بدن و تعادل روح و روان انسان استوار شده است. درمانگران این شیوه درمانی بر این باورند که بیماری نتیجه طبیعی نبود توازن و تعادل در بدن و ذهن است که با تصحیح رژیم غذایی، تجویز گیاهان دارویی، حرکات کششی ذهن و جسم (یوگا) و تمرینات تنفسی قابل درمان است. مهم ترین آموزه درمانگران این مکتب به مردم جهان، دانش زندگی و به طور کلی آموزش چگونه زیستن و سلامت زیستن است.

«برزو قادری» مدرس طب آیورودا و نجوم پزشکی (medical astrology) و رئیس اسبق کمیته آموزش انجمن یوگای ایران با شروع فصل پاییز و نزدیک شدن فصل زمستان برخی از تدابیر حفظ الصحی طب سنتی هند، آیورودا را که به حفظ سلامت و تندرستی افراد در روزهای سرد زمستان کمک می کند با علاقه مندان به شیوه های درمانی آیورودا در میان می گذارد. از ایشان تا امروز کتاب های متعددی در این حوزه منتشر شده که از میان آن ها می توان به «تغذیه طبیعی و تندرستی»، «راه یوگا»، «ستاره بینی به زبان ساده» و «آشنایی با ستاره بینی ودایی» اشاره کرد. .
 

به طور کلی زیربنای طب آیورودا در درک درست، از دوشاها یا مزاج ها نهفته است. تعادل و توازن میان دوشاها اهمیت بسیار زیادی در سیستم حیاتی دارد و اگر این توازن از بین برود، سیستم حیاتی بدن به سوی اختلال، بیماری و نابودی حرکت می کند. بنابراین آنچه اهمیت دارد، توازن میان دوشاها در بدن است. درک دوشاها مبتنی بر تئوری اولیه به نام تئوری عناصر است که شامل ۵ عنصر بزرگ می شود.

براساس این تئوری، تمام هستی که طبیعت، ذهن و روان انسان است از ۵ ارتعاش یا نوسان مختلف که ما به عنوان عناصر آب، خاک، آتش، باد و اتر می شناسیم، تشکیل شده است. این عناصر از سمت سنگینی به سوی لطیفی حرکت می کنند. به این ترتیب که خاک نشانگر ثبات، استقرار، سنگینی و جاذبه است؛ آب بر سیالیت، روانی و احساسات در سطح ذهنی دلالت می کند ؛ آتش تغییر، استحاله، هضم و گوارش را در بر می گیرد؛ باد به حرکت و جابه جایی اشاره دارد و اتر فضاهای تهی را شامل می شود که امکان نوسان سایر عناصر را بر عهده دارد.

فرضیه ۳ دوشا می گوید: «از آنجا که تمام هستی چیزی جز ترکیب این ۵عنصر نیست، باید تلاش کنیم تا برای هر فرد ترکیب ویژه این عناصر را در ساختار او کشف کنیم.» بر این اساس در طب آیورودا ۳ دوشای اصلی واتا، کافا و پیتا وجود دارد که ۵ عنصر یاد شده در زمینه این ۳ مزاج اولیه خودنمایی می کنند.
 

ویژگی ها و خصوصیات دوشا یا مزاج «واتا» در پاییز و زمستان در افراد واتایی افزایش می یابد. برای درک عمیق تر این مزاج باید به این نکات توجه کنیم که مزاج «واتا» ویژگی هایی مثل خشکی، سردی و متغیر بودن دارد و این ویژگی ها از جمله خصوصیاتی است که در فصل پاییز نیز به چشم می خورد. در این فصل نیز برگ ها و هوای محیط رو به سردی و خشکی می رود و به مرور متغیر می شود. این تغییرات نه تنها در طبیعت بلکه در بدن ما نیز اتفاق می افتد.

به عنوان مثال با نزدیک شدن پاییز پوست بدن مان خشک می شود یا احتمال بروز شوره در سر افزایش می یابد. درد مفاصل یا خشکی مزاج به سراغ مان می آید و این ها همگی از علائم نزدیک شدن پاییز و زمستان است. از این رو چون در این فرصت قصد داریم به ویژگی های فصل پاییز و بیماری های شایع آن بپردازیم تنها به بررسی وضعیت دوشا یا مزاج «واتا» اکتفا می کنیم تا بهتر بتوانیم شیوه های پیشگیری و درمان رایج ترین بیماری های فصل پاییز و زمستان را بررسی کنیم.
 

یکی دیگر از توصیه های درمانگران طب آیورودا به مخاطبان شان در فصل پاییز استفاده از اتاق های بخور است. استفاده از بخور مرطوب در فصل پاییز به ویژه برای افرادی که مزاج «واتا» دارند بسیار توصیه می شود. باید توجه داشت که بخورهای خشک برای این افراد مضر بوده و موجب تشدید خواص واتا و سردی و خشکی در آن ها می شود. استفاده از بخور اسانس اکالیپتوس یکی از بهترین بخورها برای فصل پاییز است. استفاده از این بخورها هفته ای یک بار برای کنترل و تعدیل علائم واتا به افراد توصیه می شود.

گیاه زنجبیل یکی از بهترین ادویه هایی است که در فصل پاییز مصرف آن به مردم توصیه می شود. این ادویه که طبیعتی گرم دارد یکی از بهترین داروهای گیاهی برای از بین بردن بسیاری از عفونت ها در بدن است.
 

همانطور که اشاره کردیم با افزایش سردی هوا، خشکی و تغییرات در طبیعت شاهد بروز تغییراتی در جسم و روان خودمان خواهیم بود. به عنوان مثال با افزایش خشکی در طبیعت، پوست بدن ما نیز تمایل به خشک شدن دارد و این خشکی به مرور موجب افزایش شوره سر در برخی افراد شده و خشکی مزاج و کندی عملکرد دستگاه گوارش را نیز به همراه می آورد. در برخی موارد این خشکی به اسکلت بندی و مفاصل بدن نیز سرایت کرده و دردهای مفصلی استخوانی را برای انسان به همراه می آورد. در کنار بروز این اختلال ها که رایج ترین بیماری های جسمی در فصل های سرد سال محسوب می شوند، احساس های سرد از قبیل افسردگی، وارستگی، رهایی و میل به تغییر و تحول در انسان افزایش می یابد. بنابراین کاملا واضح است که با شروع این فصل شاهد بروز تغییرات اساسی نه تنها در جسم مان بلکه در ذهن و روان مان نیز خواهیم بود.

تغییر آب و هوا و افزایش خشکی و سردی محیط زندگی یکی از ساده ترین روش ها برای ایجاد تعادل در جسم و روان اصلاح رژیم غذایی و ایجاد تغییر در برنامه غذایی روزانه است. درمانگران آیورودا توصیه می کنند، با شروع فصل پاییز از مصرف غذاهای خیلی خشک و نفاخ که در بدن تولید نفخ می کند پرهیز کنید و درصورتی که تمایل به مصرف آن ها دارید این مواد را با مواد دیگر که خاصیت آن ها را تعدیل می کند ترکیب کنید.
 

درمانگران طب آیورودا با شروع فصل پاییز به بیماران خود توصیه می کنند، با اجرای نرمش های آرام و حرکات متناسب و متمرکز بر مفاصل بدن به حفظ سلامت و تندرستی خود در فصل های سرد سال کمک کنند و به این ترتیب مانع بروز دردهای مفصلی و استخوانی در فصل پاییز و زمستان شوند. این تمرینات و نرمش ها که بهتر است در افراد مبتدی توسط درمانگر و کارشناس طب آیورودا به بیماران آموزش داده شود به بهبود وضعیت مفاصل گردن، انگشتان، مچ دست و پا و مفصل آرنج و زانو پرداخته و میزان دوشای واتا در بدن را به تعادل می رساند.

ادامه دارد...

منبع: سایت دکتر سلام