روایانی شیعی با نام عمر!
پرسش :
در کتاب اصول کافی روایانی وجود دارند که اسم خود یا پدرانشان عمر است؛ چرا راویان و یاران امامان شیعه نام عمر را بر خود نهاده اند؟! آیا این مسأله دلالت ندارد که فرهنگ دشمنی با عمر بدعت و پدیده ای متأخر در بین شیعیان بوده است؟!
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
اولا: هیچ نامی مختص به هیچ شخصیت تاریخی نیست و بسیاری از صحابه و تابعین به نام خلفای سه گانه نامگذاری شده اند.
ثانیا: مخالفت اصحاب ائمه با شخصیت هایی چون «معاویه» و «یزید» امری بدیهی است؛ با این حال بعد از عاشورا شاهد نام گذاری فرزندان برخی از ایشان به این اسامی هستیم. آیا این نام گذاری ها نشانه محبّت است؟!
ثالثا: ستم هایی که بر اهل بیت(ع) روا شده جدی تر از آن است که به صرف این نام گذرای ها تحت الشعاع قرار گیرد و اختلافات اهل بیت با خلفا نه اختلافاتی قبیله اى که اختلافاتی عقیدتى و رفتارى بود.
رابعا: این نام گذاری ها انجام شده تا دستگاه ظلم بنى امیه و بنى عباس نتوانند به این بهانه که شیعیان با خلفاى سه گانه معارض اند، عرصه را بر آنان سخت بگیرند و دست به قتل و غارت بزنند.
پاسخ تفصیلی:
پاسخ این سؤال را می توان با کمی تأمل در چرایی چنین نام گذاری هایی یافت و ما در اینجا از خلال چند محور می کوشیم به این پاسخ نزدیک شویم.
هیچ نامی - خصوصا نام های که معانی نیک دارند - مختص به هیچ شخصیت تاریخی نیستند:
نام های عادی و متداول بین مردم اختصاص به هیچ کس ندارند و مطالعه تاریخ اسلام نشان می دهد بسیار اتفاق افتاده که نامی واحد برای اشخاص مختلف انتخاب شده باشد. به طور کلی در هیچ قوم و ملتی این گونه نبوده است که یک نام فقط و فقط برای یک شخص و مختص به او انتخاب شده باشد. از همین رو می بینیم که نام هایی چون عمر و ابوبکر که در زبان عربی به معانی خوشایندی هم چون «کسی که عمر طولانی خواهد نمود»(1) و «پدر فرزند شاداب و تازه متولد شده»(2) اشاره می کنند برای بسیاری از صحابه پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و ائمه(علیهم السلام) به کار رفته است و کتاب های رجالی نیز به این حقیقت گواهی می دهند.
برای مثال فقط مراجعه به کتابی مانند «اسد الغابه» نشان می دهد که بسیاری از صحابه نام هایی چون عمر داشتند. صحابه ای چون: عمر الاسلمى، عمر الجمحى، عمربن الحکم، عمربن سالم الخزاعى، عمر بن سراقه، عمر بن سعد الانمارى، عمر بن سعد السلمى، عمر بن سفیان، عمر بن ابى سلمه، عمر بن عامر السلمى، عمر بن عبید اللَّه، عمر بن عکرمه، عمر بن عمرو اللیثى، عمر بن عمیر، عمربن عوف، عمر بن غزیه، عمر بن لاحق، عمر بن مالک بن عقبه، عمر بن مالک الانصارى، عمر بن معاویه الغاضرى، عمر بن یزید، عمر بن الیمانى و...(3) اینها کسانى هستند که ابن اثیر آورده و اگر تابعان را هم که نام شان عمر بوده بر آنها بیافزاییم می بینیم که این نام و نام هاى دیگر خلفا از اسامى معروف میان عرب جاهلى و اسلام بوده و هرگز از شنیدن این نام، تنها آن سه نفر به ذهن تداعى نمى کرد.(4)
نام گذاری به نام شخصی دلیل بر هم عقیده بودن با او نیست:
وجود این گونه نام ها حتی در میان اصحاب و شاگردان ائمه(علیهم السلام) هم دیده می شود و برای مثال و از میان اصحاب امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) می توان به ابوبکر عیاش و ابوبکر حضرمی و عمر بن قیس و عمر بن حنظله اشاره کرد. نام گذاری اصحاب ائمه اهل بیت(علیهم السلام) به این نام های خاص و بحث برانگیز در این سطح هم متوقف نمی شود و تورق صفحات تاریخ به ما نشان می دهد که حتّی بعد از واقعه عاشورا که گاهی انتخاب نام فرزندان جنبه سیاسی پیدا می کرد، باز انتخاب چنین نام هایی از سوی دوست داران اهل بیت(علیهم السلام) صورت می گرفت؛ امّا به هیچ وجه نشانه علاقه آنها به غاصبان خلافت و ظلم کنندگان در حق اهل بیت(علیهم السلام) نبود. مخالفت اصحاب ائمه با شخصیت هایی چون معاویه و یزید امری بدیهی در تاریخ تشیع است با این حال شاهد نام گذاری فرزندان برخی از ایشان به این اسامی هستیم مانند یزید الجعفى و معاویه بن عمّار(5) یزید بن طلحه و یزید بن عبدالملک و حتی شمر بن یزید و... .(6)
اصولا به نظر می رسد نام گذاری فرزندان از سوی پدر و مادر لزوما با ملاحظه همه علایق تاریخی و دینی آنها صورت نمی گیرد و گرنه باید نام تمامی پسران جامعه در طول تاریخ اسلام «محمد» می بود. به همین خاطر است که می بینیم ابن تیمیه، پدر معنوی وهابیت و سلفیت امروزی، صریحا می گوید که: نام گذاری به نام شخصی دلیل بر هم عقیده بودن با او نمی شود.(7)
اختلافات اهل بیت(ع) با خلفای سه گانه جدی تر از نام گذاری هاست:
نگاهی اجمالی به تاریخ و حوادث صدر اسلام نشان می دهد اختلافات موجود میان خلفای سه گانه با حضرت علی(علیه السلام) و ستمی که بر آن حضرت و اهل بیت(علیهم السلام) رفت بسیار جدی تر و غیرقابل جبران تر از آن است که صرف نام گذاری چند تن از اصحاب ائمه به این نام ها بتواند آن اختلافات و ستم ها را تحت الشعاع قرار دهد.
این اختلافات نه اختلافاتی قبیله اى که اختلافاتی عقیدتى و به یک معنا رفتارى بود. روشن است که چنین اختلافاتى به صرف چند نامگذاری یا حتی ازدواج چند نفر از نوه ها و نبیره های ائمه با نوه های مخالفان شان از میان نمى رود. اگر اختلاف خاندان رسالت با گروه هاى دیگر اختلافی صرفا سیاسى و یا مالى بود مى توانستیم بگوییم به واسطه ازدواج های متقابل، مواضع هر دو گروه به هم نزدیک شده و دست الفت به یکدیگر داده اند. امّا اختلاف آنان بر سر یک مساله اساسى یعنی رهبرىِ جامعه پس از رحلت حضرت رسول(صلى الله علیه و آله) بود و جریان سقیفه و یورش به خانه امام علی(علیه السلام) برای گرفتن بیعت و غصب فدک و دیگر ظلم هایی که به اهل بیت(علیهم السلام) صورت گرفت، هرگز با چند نام گذاری یا ازدواج موردى از میان نمى رود.
مطالعه تاریخ به ما ثابت می کند که اگر رابطه خلفا و حضرت علی(علیه السلام) دوستانه و صمیمی بود، آن حضرت به جای 25 سال خانه نشینی و چاه کنی، در حکومت خلفا و به جای اشخاصی که در شایستگی قابل مقایسه با ایشان نبودند، جایگاه و منصبی برای خود اختیار می کرد. حضرت علی(علیه السلام) هیچ پست و مقامی را از خلفا نپذیرفت. نه فرماندهی جنگ، نه حکومت یک استان، نه امارة الحاج و نه هیچ چیز دیگری از این قبیل. زیرا قبول هر کدام از این پست ها به معنای صرف نظر کردن او از حق مسلم خود و اعتبار بخشیدن به خلفا در تصدی منصب خلافت بود. آن حضرت صراحتا در برابر گروهی که به ایشان گفته بودند حاضرند به شرطی که به سنت ابوبکر و عمر عمل کند، با ایشان بیعت کنند فرمود: «وَیلَک! لَو أن أبَا بَکر وعُمَر عَمَلا بِغَیرِ کِتَاب اللَّه وَسُنَة رَسُول الله ص لَم یَکُونَا عَلَى شَیْء مِنَ الحَق»(8)؛ (وای بر تو، اگر ابوبکر و عمر بر خلاف کتاب و سنت رسول الله عمل کرده باشند چه ارزشی دارد که من بخواهم به آن عمل کنم؟!).
علاوه بر آن در صحیح ترین منابع حدیثی اهل سنت و از قول خلیفه اول و دوم بیان شده است که حضرت علی(علیه السلام) بارها و بر سر موضوع غصب خلافت آن دو را با صفاتی هم چون مستبد، دروغگو، گنهکار، فریبکار و خائن مورد سخت ترین سرزنش ها قرار داده است(9) و نیز در همین منابع روایی از قول عایشه و دیگران نقل شده است که حضرت زهرا(سلام الله علیها) تا آخرین روز حیات مبارک شان از خلیفه اول و دوم غضبناک بوده است.(10)
حالا با توجه به این موضع گیری های تند امیرالمؤمنین و حضرت زهرا(علیهما السلام) در برابر خلفا آیا هنوز هم می شود ادعا کرد که صرف نام گذاری برخی اصحاب ائمه اهل بیت(علیهم السلام) به چنان نام هایی، نشان گر دوستی حضرت علی و اهل بیت(علیهم السلام) با چنین اشخاصی است؟
هدف از این نام گذاری ها دفع بهانه ها و آسیب های بی مورد بود:
تاربخ صدر اسلام همیشه برای ائمه اهل بیت(علیهم السلام) و پیروان آنها تاریخ خون بار و پررنجی بوده است. ما در تاریخ مى خوانیم که «معاویه» هنگامی که زمام حکومت اسلامى را بدون رضایت مسلمین در دست گرفت، به تعقیب شیعیان على(علیه السلام) پرداخت و آنها را در هر کجا پیدا مى کرد به قتل مى رسانید حتى از کسانى که مظنون یا متهم به تشیّع بودند نمى گذشت. سایر خلفای «بنى امیه» و «بنى مروان» نیز این روش غلط و این سیاست شوم را تعقیب کردند. نوبت به «بنى عباس» که رسید، آنها هم نه تنها جنایت بنى امیّه را تکرار کردند بلکه نغمه هاى تازه اى در این زمینه ساز کردند که سابقه نداشت.(11)
در این فضای پرفشار ائمه اهل بیت(علیهم السلام) براى نجات شیعیان ناگزیر دست به اقداماتى مى زدند که در نظر شرع جایز بود؛ از جمله اینکه نام خلفا را بر فرزندان شان مى نهادند – یا بنابر اقوالی – با بزرگان صحابه به وسیله ازدواج، پیوند خویشاوندى برقرار مى کردند تا از این فشارها بکاهند و دستگاه ظلم بنى امیه و بنى عباس نتوانند به این بهانه که آنان با خلفاى سه گانه معارض اند، از سادگى مردم سوءاستفاده کرده، عرصه را بر آنان و شیعیان شان سخت بگیرند و دست به قتل و غارت بزنند.(12) در حالی که در تاریخ معاصر شیعه از این فشار ها آزاد شده است.
در هر حال ما معتقدیم که انتخاب نام برای فرزندان امری مباح است و از قرار دادن نام خلفا بر کسی، گمان دشمنی با شیعه را نمی توان برداشت کرد و از آن سو نیز صرف نام نهادن به نام اهل بیت(علیهم السلام) را هم دلیل بر دوستی اهل بیت نمی توان دانست. در عین حال طبق روایاتی که از اهل بیت(علیهم السلام) نقل شده نام نهادن به اسامی ای مثل محمّد و على و حسن و حسین نیکو شمرده می شود.(13)
پی نوشت:
(1). المنجد، بندر ریگی، محمد، انتشارات ایران، تهران، بی تا، ج 2، ص 1184.
(2). همان، ج 1، ص 96.
(3). ر.ک: أسد الغابة فی معرفة الصحابة، ابن الأثیر، عزالدین، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی تا، ج 2، ص 313.
(4). پاسخ جوان شیعى به پرسشهاى وهابیان، طبرى، محمد، نشر مشعر، تهران، 1386 هـ.ش، چاپ دوم، ص 46.
(5). نقض، قزوینی رازی، عبد الجلیل، انتشارات انجمن آثار ملى، تهران، 1358هـ.ش، ص 402.
(6). جامع الرواة وإزاحة الاشتباهات عن الطرق والاسناد، الأردبیلی الغروی، محمد بن علی، کتابخانه محمدی، تهران، بی تا، ج 1، ص 402.
(7). منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة، ابن تیمیة، ابوالعباس تقی الدین، مکتبة ابن تیمیة، الریاض، 1986م، ج 1، ص 42 و 43.
(8). تاریخ الرسل والملوک(تاریخ الطبری)، الطبری، محمد بن جریر، دار التراث، بیروت، 1387هـ.ق، ج 4، ص 76.
(9). صحیح مسلم، النیشابوری، مسلم بن حجاج، تحقیق: عبدالباقی، محمد فؤاد، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج 3، ص 1377.
(10). صحیح بخاری، البخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل، تحقیق: محمد زهیر بن ناصر الناصر، دار طوق النجاة، 1422هـ.ق، بیروت، چاپ اول، ج 4، ص 79.
(11). اصل الشیعة، آل کاشف الغطاء، محمدحسین، ترجمه: مکارم شیرازی، ناصر، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1388هـ.ش، چاپ اول، ص 302.
(12). پاسخ جوان شیعى به پرسشهاى وهابیان، همان، ص 47.
(13). نقض، همان، ص 404.
پرسش‌های مرتبط با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها:
اولا: هیچ نامی مختص به هیچ شخصیت تاریخی نیست و بسیاری از صحابه و تابعین به نام خلفای سه گانه نامگذاری شده اند.
ثانیا: مخالفت اصحاب ائمه با شخصیت هایی چون «معاویه» و «یزید» امری بدیهی است؛ با این حال بعد از عاشورا شاهد نام گذاری فرزندان برخی از ایشان به این اسامی هستیم. آیا این نام گذاری ها نشانه محبّت است؟!
ثالثا: ستم هایی که بر اهل بیت(ع) روا شده جدی تر از آن است که به صرف این نام گذرای ها تحت الشعاع قرار گیرد و اختلافات اهل بیت با خلفا نه اختلافاتی قبیله اى که اختلافاتی عقیدتى و رفتارى بود.
رابعا: این نام گذاری ها انجام شده تا دستگاه ظلم بنى امیه و بنى عباس نتوانند به این بهانه که شیعیان با خلفاى سه گانه معارض اند، عرصه را بر آنان سخت بگیرند و دست به قتل و غارت بزنند.
پاسخ تفصیلی:
پاسخ این سؤال را می توان با کمی تأمل در چرایی چنین نام گذاری هایی یافت و ما در اینجا از خلال چند محور می کوشیم به این پاسخ نزدیک شویم.
هیچ نامی - خصوصا نام های که معانی نیک دارند - مختص به هیچ شخصیت تاریخی نیستند:
نام های عادی و متداول بین مردم اختصاص به هیچ کس ندارند و مطالعه تاریخ اسلام نشان می دهد بسیار اتفاق افتاده که نامی واحد برای اشخاص مختلف انتخاب شده باشد. به طور کلی در هیچ قوم و ملتی این گونه نبوده است که یک نام فقط و فقط برای یک شخص و مختص به او انتخاب شده باشد. از همین رو می بینیم که نام هایی چون عمر و ابوبکر که در زبان عربی به معانی خوشایندی هم چون «کسی که عمر طولانی خواهد نمود»(1) و «پدر فرزند شاداب و تازه متولد شده»(2) اشاره می کنند برای بسیاری از صحابه پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و ائمه(علیهم السلام) به کار رفته است و کتاب های رجالی نیز به این حقیقت گواهی می دهند.
برای مثال فقط مراجعه به کتابی مانند «اسد الغابه» نشان می دهد که بسیاری از صحابه نام هایی چون عمر داشتند. صحابه ای چون: عمر الاسلمى، عمر الجمحى، عمربن الحکم، عمربن سالم الخزاعى، عمر بن سراقه، عمر بن سعد الانمارى، عمر بن سعد السلمى، عمر بن سفیان، عمر بن ابى سلمه، عمر بن عامر السلمى، عمر بن عبید اللَّه، عمر بن عکرمه، عمر بن عمرو اللیثى، عمر بن عمیر، عمربن عوف، عمر بن غزیه، عمر بن لاحق، عمر بن مالک بن عقبه، عمر بن مالک الانصارى، عمر بن معاویه الغاضرى، عمر بن یزید، عمر بن الیمانى و...(3) اینها کسانى هستند که ابن اثیر آورده و اگر تابعان را هم که نام شان عمر بوده بر آنها بیافزاییم می بینیم که این نام و نام هاى دیگر خلفا از اسامى معروف میان عرب جاهلى و اسلام بوده و هرگز از شنیدن این نام، تنها آن سه نفر به ذهن تداعى نمى کرد.(4)
نام گذاری به نام شخصی دلیل بر هم عقیده بودن با او نیست:
وجود این گونه نام ها حتی در میان اصحاب و شاگردان ائمه(علیهم السلام) هم دیده می شود و برای مثال و از میان اصحاب امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) می توان به ابوبکر عیاش و ابوبکر حضرمی و عمر بن قیس و عمر بن حنظله اشاره کرد. نام گذاری اصحاب ائمه اهل بیت(علیهم السلام) به این نام های خاص و بحث برانگیز در این سطح هم متوقف نمی شود و تورق صفحات تاریخ به ما نشان می دهد که حتّی بعد از واقعه عاشورا که گاهی انتخاب نام فرزندان جنبه سیاسی پیدا می کرد، باز انتخاب چنین نام هایی از سوی دوست داران اهل بیت(علیهم السلام) صورت می گرفت؛ امّا به هیچ وجه نشانه علاقه آنها به غاصبان خلافت و ظلم کنندگان در حق اهل بیت(علیهم السلام) نبود. مخالفت اصحاب ائمه با شخصیت هایی چون معاویه و یزید امری بدیهی در تاریخ تشیع است با این حال شاهد نام گذاری فرزندان برخی از ایشان به این اسامی هستیم مانند یزید الجعفى و معاویه بن عمّار(5) یزید بن طلحه و یزید بن عبدالملک و حتی شمر بن یزید و... .(6)
اصولا به نظر می رسد نام گذاری فرزندان از سوی پدر و مادر لزوما با ملاحظه همه علایق تاریخی و دینی آنها صورت نمی گیرد و گرنه باید نام تمامی پسران جامعه در طول تاریخ اسلام «محمد» می بود. به همین خاطر است که می بینیم ابن تیمیه، پدر معنوی وهابیت و سلفیت امروزی، صریحا می گوید که: نام گذاری به نام شخصی دلیل بر هم عقیده بودن با او نمی شود.(7)
اختلافات اهل بیت(ع) با خلفای سه گانه جدی تر از نام گذاری هاست:
نگاهی اجمالی به تاریخ و حوادث صدر اسلام نشان می دهد اختلافات موجود میان خلفای سه گانه با حضرت علی(علیه السلام) و ستمی که بر آن حضرت و اهل بیت(علیهم السلام) رفت بسیار جدی تر و غیرقابل جبران تر از آن است که صرف نام گذاری چند تن از اصحاب ائمه به این نام ها بتواند آن اختلافات و ستم ها را تحت الشعاع قرار دهد.
این اختلافات نه اختلافاتی قبیله اى که اختلافاتی عقیدتى و به یک معنا رفتارى بود. روشن است که چنین اختلافاتى به صرف چند نامگذاری یا حتی ازدواج چند نفر از نوه ها و نبیره های ائمه با نوه های مخالفان شان از میان نمى رود. اگر اختلاف خاندان رسالت با گروه هاى دیگر اختلافی صرفا سیاسى و یا مالى بود مى توانستیم بگوییم به واسطه ازدواج های متقابل، مواضع هر دو گروه به هم نزدیک شده و دست الفت به یکدیگر داده اند. امّا اختلاف آنان بر سر یک مساله اساسى یعنی رهبرىِ جامعه پس از رحلت حضرت رسول(صلى الله علیه و آله) بود و جریان سقیفه و یورش به خانه امام علی(علیه السلام) برای گرفتن بیعت و غصب فدک و دیگر ظلم هایی که به اهل بیت(علیهم السلام) صورت گرفت، هرگز با چند نام گذاری یا ازدواج موردى از میان نمى رود.
مطالعه تاریخ به ما ثابت می کند که اگر رابطه خلفا و حضرت علی(علیه السلام) دوستانه و صمیمی بود، آن حضرت به جای 25 سال خانه نشینی و چاه کنی، در حکومت خلفا و به جای اشخاصی که در شایستگی قابل مقایسه با ایشان نبودند، جایگاه و منصبی برای خود اختیار می کرد. حضرت علی(علیه السلام) هیچ پست و مقامی را از خلفا نپذیرفت. نه فرماندهی جنگ، نه حکومت یک استان، نه امارة الحاج و نه هیچ چیز دیگری از این قبیل. زیرا قبول هر کدام از این پست ها به معنای صرف نظر کردن او از حق مسلم خود و اعتبار بخشیدن به خلفا در تصدی منصب خلافت بود. آن حضرت صراحتا در برابر گروهی که به ایشان گفته بودند حاضرند به شرطی که به سنت ابوبکر و عمر عمل کند، با ایشان بیعت کنند فرمود: «وَیلَک! لَو أن أبَا بَکر وعُمَر عَمَلا بِغَیرِ کِتَاب اللَّه وَسُنَة رَسُول الله ص لَم یَکُونَا عَلَى شَیْء مِنَ الحَق»(8)؛ (وای بر تو، اگر ابوبکر و عمر بر خلاف کتاب و سنت رسول الله عمل کرده باشند چه ارزشی دارد که من بخواهم به آن عمل کنم؟!).
علاوه بر آن در صحیح ترین منابع حدیثی اهل سنت و از قول خلیفه اول و دوم بیان شده است که حضرت علی(علیه السلام) بارها و بر سر موضوع غصب خلافت آن دو را با صفاتی هم چون مستبد، دروغگو، گنهکار، فریبکار و خائن مورد سخت ترین سرزنش ها قرار داده است(9) و نیز در همین منابع روایی از قول عایشه و دیگران نقل شده است که حضرت زهرا(سلام الله علیها) تا آخرین روز حیات مبارک شان از خلیفه اول و دوم غضبناک بوده است.(10)
حالا با توجه به این موضع گیری های تند امیرالمؤمنین و حضرت زهرا(علیهما السلام) در برابر خلفا آیا هنوز هم می شود ادعا کرد که صرف نام گذاری برخی اصحاب ائمه اهل بیت(علیهم السلام) به چنان نام هایی، نشان گر دوستی حضرت علی و اهل بیت(علیهم السلام) با چنین اشخاصی است؟
هدف از این نام گذاری ها دفع بهانه ها و آسیب های بی مورد بود:
تاربخ صدر اسلام همیشه برای ائمه اهل بیت(علیهم السلام) و پیروان آنها تاریخ خون بار و پررنجی بوده است. ما در تاریخ مى خوانیم که «معاویه» هنگامی که زمام حکومت اسلامى را بدون رضایت مسلمین در دست گرفت، به تعقیب شیعیان على(علیه السلام) پرداخت و آنها را در هر کجا پیدا مى کرد به قتل مى رسانید حتى از کسانى که مظنون یا متهم به تشیّع بودند نمى گذشت. سایر خلفای «بنى امیه» و «بنى مروان» نیز این روش غلط و این سیاست شوم را تعقیب کردند. نوبت به «بنى عباس» که رسید، آنها هم نه تنها جنایت بنى امیّه را تکرار کردند بلکه نغمه هاى تازه اى در این زمینه ساز کردند که سابقه نداشت.(11)
در این فضای پرفشار ائمه اهل بیت(علیهم السلام) براى نجات شیعیان ناگزیر دست به اقداماتى مى زدند که در نظر شرع جایز بود؛ از جمله اینکه نام خلفا را بر فرزندان شان مى نهادند – یا بنابر اقوالی – با بزرگان صحابه به وسیله ازدواج، پیوند خویشاوندى برقرار مى کردند تا از این فشارها بکاهند و دستگاه ظلم بنى امیه و بنى عباس نتوانند به این بهانه که آنان با خلفاى سه گانه معارض اند، از سادگى مردم سوءاستفاده کرده، عرصه را بر آنان و شیعیان شان سخت بگیرند و دست به قتل و غارت بزنند.(12) در حالی که در تاریخ معاصر شیعه از این فشار ها آزاد شده است.
در هر حال ما معتقدیم که انتخاب نام برای فرزندان امری مباح است و از قرار دادن نام خلفا بر کسی، گمان دشمنی با شیعه را نمی توان برداشت کرد و از آن سو نیز صرف نام نهادن به نام اهل بیت(علیهم السلام) را هم دلیل بر دوستی اهل بیت نمی توان دانست. در عین حال طبق روایاتی که از اهل بیت(علیهم السلام) نقل شده نام نهادن به اسامی ای مثل محمّد و على و حسن و حسین نیکو شمرده می شود.(13)
پی نوشت:
(1). المنجد، بندر ریگی، محمد، انتشارات ایران، تهران، بی تا، ج 2، ص 1184.
(2). همان، ج 1، ص 96.
(3). ر.ک: أسد الغابة فی معرفة الصحابة، ابن الأثیر، عزالدین، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی تا، ج 2، ص 313.
(4). پاسخ جوان شیعى به پرسشهاى وهابیان، طبرى، محمد، نشر مشعر، تهران، 1386 هـ.ش، چاپ دوم، ص 46.
(5). نقض، قزوینی رازی، عبد الجلیل، انتشارات انجمن آثار ملى، تهران، 1358هـ.ش، ص 402.
(6). جامع الرواة وإزاحة الاشتباهات عن الطرق والاسناد، الأردبیلی الغروی، محمد بن علی، کتابخانه محمدی، تهران، بی تا، ج 1، ص 402.
(7). منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة، ابن تیمیة، ابوالعباس تقی الدین، مکتبة ابن تیمیة، الریاض، 1986م، ج 1، ص 42 و 43.
(8). تاریخ الرسل والملوک(تاریخ الطبری)، الطبری، محمد بن جریر، دار التراث، بیروت، 1387هـ.ق، ج 4، ص 76.
(9). صحیح مسلم، النیشابوری، مسلم بن حجاج، تحقیق: عبدالباقی، محمد فؤاد، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج 3، ص 1377.
(10). صحیح بخاری، البخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل، تحقیق: محمد زهیر بن ناصر الناصر، دار طوق النجاة، 1422هـ.ق، بیروت، چاپ اول، ج 4، ص 79.
(11). اصل الشیعة، آل کاشف الغطاء، محمدحسین، ترجمه: مکارم شیرازی، ناصر، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1388هـ.ش، چاپ اول، ص 302.
(12). پاسخ جوان شیعى به پرسشهاى وهابیان، همان، ص 47.
(13). نقض، همان، ص 404.
پرسش‌های مرتبط با حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها:
