ورزش برای بیماران دچار نکروز آوازکولر سر ران
پرسش :
آیا ورزش کردن و استفاده از دوچرخه ثابت در بیماران مبتلا به AVN که تعویض مفصل نکرده اند مفید می باشد؟ (به منظور تقویت عضله ران و کاهش درد در ناحیه لگن)
پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر مهرداد منصوری، متخصص ارتوپدی:
سیاه شدن سر استخوان ران یا نکروز سر استخوان ران بیماری است که به علت نرسیدن خون به آن ایجاد میشود. علت دقیق این بیماری مشخص نیست ولی میدانیم مصرف داروهای کورتون دار مانند پردنیزولون و یا دگزامتازون و یا مصرف الکل میتواند موجب بروز این بیماری شود. در بیماری AVN یا سیاه شدن سر استخوان ران، سفتی و استحکام استخوان کم شده و سر استخوان ران زیر فشار نیروی وزن دچار شکستگی های متعدد ریزی میشود که موجب تغییر شکل استخوان میگردند. این تغییر شکل سر استخوان ران در دراز مدت زمینه را برای بروز ساییدگی و آرتروز فراهم میکند.
سر استخوان ران شکل گرد و کروی دارد و در داخل حفره استابولوم که آن هم گرد است به راحتی در همه جهات میچرخد. با تغییر شکل یافتن سر استخوان ران این حرکات با مشکل مواجه شده و ساییده شدن سر استخوان تغییر شکل یافته به سطح داخلی حفره استابولوم موجب خراشیده شدن غضروف مفصلی و در نتیجه خراب شدن آن میگردد. این خرابی غضروف شروع پدیده آرتروز است. پیشرفت ساییدگی و آرتروز مفصل ران موجب افزایش درد و محدودیت حرکت میشود.
وقتی شدت آرتروز در حدی باشد که درد و محدودیت حرکتی ایجاد شده با مسکن بهبود نیافته و بیمار در انجام فعالیت های روزمره ناتوان شود نیاز به انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران وجود خواهد داشت.
اگر درد بیمار درحدی باشد که با دارو از بین رفته و بیمار بتواند فعالیت های روزانه خود را انجام دهد ممکن است بتوان انجام جراحی تعویض مفصل را مدتی به تعویق انداخت. در این موارد بیمار باید از وارد کردن فشار زیاد به مفصل ران خودداری کند. هر گونه فشار زیاد به مفصلی که خود دچار مشکل است ساییدگی را بیشتر کرده و درد بیمار را افزایش میدهد.
از طرف دیگر قوی بودن عضلات اطراف لگن و مفصل ران میتواند شدت نیروهای وارده به مفصل ران را کاهش داده و درد بیمار را کمتر کند. تقویت این عضلات مستلزم انجام ورزش است و ورزش موجب حرکت زیاد مفصل ران میشود که خود این حرکات زیاد میتواند به مفصل آسیب برساند. بنابراین میبینید که تناقضی در انجام دادن یا ندادن ورزش در این بیماران وجود خواهد داشت.
بهترین رویه اینست که بیمار سعی کند نرمش و ورزش هایی را انجام دهد که موجب حرکات متعادلی در مفصل ران شود ولی نه در حدی که برای وی درد ایجاد کند.
ورزش هایی مانند شنا و راه پیمایی بر روی زمین صاف و بدون شیب میتواند برای بیمار مفید باشد. استفاده از دوچرخه ثابت میتواند برای تقویت عضلات لگن به بیمار کمک کند ولی در انجام این ورزش باید به یاد داشت مدت و شدت انجام آن به گونه ای باشد که دردی برای بیمار ایجاد نکند. بهتر است بیمار زین دوچرخه ثابت را قدری بالاتر ببرد تا در هنگام رکاب زدن مفصل ران زیاد خم و راست نشود.
منبع: ایران ارتوپد
پاسخ از آقای دکتر مهرداد منصوری، متخصص ارتوپدی:
سیاه شدن سر استخوان ران یا نکروز سر استخوان ران بیماری است که به علت نرسیدن خون به آن ایجاد میشود. علت دقیق این بیماری مشخص نیست ولی میدانیم مصرف داروهای کورتون دار مانند پردنیزولون و یا دگزامتازون و یا مصرف الکل میتواند موجب بروز این بیماری شود. در بیماری AVN یا سیاه شدن سر استخوان ران، سفتی و استحکام استخوان کم شده و سر استخوان ران زیر فشار نیروی وزن دچار شکستگی های متعدد ریزی میشود که موجب تغییر شکل استخوان میگردند. این تغییر شکل سر استخوان ران در دراز مدت زمینه را برای بروز ساییدگی و آرتروز فراهم میکند.
سر استخوان ران شکل گرد و کروی دارد و در داخل حفره استابولوم که آن هم گرد است به راحتی در همه جهات میچرخد. با تغییر شکل یافتن سر استخوان ران این حرکات با مشکل مواجه شده و ساییده شدن سر استخوان تغییر شکل یافته به سطح داخلی حفره استابولوم موجب خراشیده شدن غضروف مفصلی و در نتیجه خراب شدن آن میگردد. این خرابی غضروف شروع پدیده آرتروز است. پیشرفت ساییدگی و آرتروز مفصل ران موجب افزایش درد و محدودیت حرکت میشود.
وقتی شدت آرتروز در حدی باشد که درد و محدودیت حرکتی ایجاد شده با مسکن بهبود نیافته و بیمار در انجام فعالیت های روزمره ناتوان شود نیاز به انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران وجود خواهد داشت.
اگر درد بیمار درحدی باشد که با دارو از بین رفته و بیمار بتواند فعالیت های روزانه خود را انجام دهد ممکن است بتوان انجام جراحی تعویض مفصل را مدتی به تعویق انداخت. در این موارد بیمار باید از وارد کردن فشار زیاد به مفصل ران خودداری کند. هر گونه فشار زیاد به مفصلی که خود دچار مشکل است ساییدگی را بیشتر کرده و درد بیمار را افزایش میدهد.
از طرف دیگر قوی بودن عضلات اطراف لگن و مفصل ران میتواند شدت نیروهای وارده به مفصل ران را کاهش داده و درد بیمار را کمتر کند. تقویت این عضلات مستلزم انجام ورزش است و ورزش موجب حرکت زیاد مفصل ران میشود که خود این حرکات زیاد میتواند به مفصل آسیب برساند. بنابراین میبینید که تناقضی در انجام دادن یا ندادن ورزش در این بیماران وجود خواهد داشت.
بهترین رویه اینست که بیمار سعی کند نرمش و ورزش هایی را انجام دهد که موجب حرکات متعادلی در مفصل ران شود ولی نه در حدی که برای وی درد ایجاد کند.
ورزش هایی مانند شنا و راه پیمایی بر روی زمین صاف و بدون شیب میتواند برای بیمار مفید باشد. استفاده از دوچرخه ثابت میتواند برای تقویت عضلات لگن به بیمار کمک کند ولی در انجام این ورزش باید به یاد داشت مدت و شدت انجام آن به گونه ای باشد که دردی برای بیمار ایجاد نکند. بهتر است بیمار زین دوچرخه ثابت را قدری بالاتر ببرد تا در هنگام رکاب زدن مفصل ران زیاد خم و راست نشود.
منبع: ایران ارتوپد
