گام های حل ناسازگاری های زناشویی (بخش دوم)

در صورتی که نتوان تعارضات زناشویی را در خانواده حل کرد، می توان از مراجع قانونی بهره گرفت. 
 

 اگر همسران خودشان نتوانستند مسئله زناشویی و نافرمانی در تمکین جنسی را حل کنند، در این گام حل مسئله به بیرون از خانواده انتقال داده می شود. این امر می تواند در دو مرحله انجام گیرد:
 

 اگر ناسازگاری ها و تعارضات زناشویی به حدی از لجبازی و کشمکش برسد که همسران نتوانند خود به نتیجه برسند، در نخستین مرحله بهتر است نزد بزرگان و ریش سفیدانی از خویشاوندان زن و شوهر که مورد اعتماد و آگاه و باتجربه اند بروند و از آن ها بخواهند که میانجیگری و پادرمیانی نمایند و مشکل آن ها را حل کنند:

وإن خفتم شقاق بینهما فابعثوا حکما من أهلیه وحکما من أهلها إن یریدا إصلاحا یوفق الله بینهما إن الله کان علیم خبیرا؛[1] و اگر از جدایی و شکاف میان آن دو (همسر) بیم داشته باشید، یک داور از خانواده شوهر و یک داور از خانواده زن برگزینند تا به مشکل آنان رسیدگی کنند. اگر بنای آن دو به اصلاح باشد، خداوند به توافق آ نها کمک می کند؛ زیرا خداوند، دانا و آگاه (و از نیات همه باخبر) است.
 

در حل مسائل زناشویی و به ویژه جنسی، آخرین راه، مراجعه به دادگاه است. زن و شوهر تا وقتی می توانند از شکایت به دادگاه بپرهیزند، بهتر است چنین کند؛ چرا که با این کار معمولا صمیمیت آن ها از بین می رود. گاهی که همسر به هیچ عنوان راه نمی آید (نه با نصیحت، نه با تنبیه، نه با مشاوره و نه با میانجیگری دیگران)، دیگر چاره ای جز این نمی توان یافت. نظام فقهی و حقوقی، اینجا به داد افراد و رسیدگی به حقوق آن ها می رسد. در این مرحله نهایی، اگر چاره ای نبود، فرد به کمک مراجع قضایی همسرش را به تمکین ملزم می کند.

البته تأکید می شود که بهتر است تمام تلاش ها به کار گرفته شود تا عامل تعارضات و ناسازگاری های همسر به کمک یک مشاور متخصص خانواده یا زوج درمانگر، شناسایی و درمان شود. گاهی عامل مشکل، به اختلالات روانی یا شخصیتی برمی گردد که باید تحت درمان بالینی قرار گیرد. در هر صورت، باید مراحل دادخواهی کاملا محرمانه و با حفظ حرمت یکدیگر صورت گیرد و از آبروریزی پیش دیگران پرهیز شود. همچنین اگر همسر متوجه اشتباه خود شد، باید با عفو و بخشش با او برخورد کرد و کدورت ها را برطرف نمود. در غیر این صورت، روابط زناشویی و جنسی از گرمی و ارضا و لذت بخشی کمتری برخوردار خواهد بود.
 

 نشوز و ناسازگاری فقط برای زن نیست، بلکه گاهی مرد هم ناشز و ناسازگار می شود که گام های یادشده در حل اختلاف و مسئله، برای ترغیب و کشاندن او به سمت تمکین و سازگاری نیز به کار گرفته می شود. در صورتی که مرد به هیچ عنوان نخواهد راه سازگاری را در پیش گیرد، او از سوی مراجع قضایی به این کار ملزم می شود. چنان که به هیچ روی تن به این کار ندهد، اگر ادامه زندگی با مشکلات جدی روبه رو باشد، زن می تواند درخواست طلاق دهد. ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در این زمینه چنین بیان می کند: «در صورتی که دوام زوجیت، موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق نماید؛ چنانچه عسر و حرج در دادگاه ثابت شود، دادگاه زوج را اجبار به طلاق می نماید؛ و در صورتی که اجبار میسر نباشد، زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می شود». تبصره ماده قانونی یادشده، ترک زندگی خانوادگی توسط زوج به مدت شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه را از مصادیق عسر و حرج بیان داشته است.
 

همواره باید از خدا خواست تا زمینه انس و الفت را بین همسران فراهم سازد تا آنها با مودت و محبت و تأمین نیازهایشان بتوانند به آرامش و آسایش برسند. از این رو چه زیباست که همواره و در همه مراحل زندگی از خداوند متعال بخواهیم بین ما و همسرمان به بهترین وجه ممکن پیوند و دلبستگی و انس و مودت ایجاد کند؛ چراکه مهر و محبت از جانب خدا، و بغض و ناسازگاری از سوی شیطان است.[2] بدین منظور می توان این گونه دعا کرد:

اللهم ارزقنی إلفها و ودها و رضاها و رضنی بها ثم اجمع بیننا بأحسن اجتماع وأسر ائتلاف فإنک تحب الحلال وتکره الحرام؛ [3]بار خدایا، مهر و الفت و خشنودی همسرم را نصیبم فرما؛ و او را مورد رضا و علاقه من قرار ده؛ و ما را با نیکوترین وجه کنار هم قرار ده و به بهترین شکل ممکن به هم نزدیک فرما؛ چراکه تو معاشرت حلال را دوست داری و از معاشرت حرام نفرت داری.