نشانه، علل و درمان سرطان استخوان (بخش اول)

سرطان استخوان می‌تواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود، ولی این وضعیت غالبا استخوان لگن و استخوان‌های بلند بازوها و پاها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سرطان استخوان وضعیتی نادر است، به طوری که تنها کم‌تر از یک درصد از تمام سرطان‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. در واقع، شیوع تومورهای استخوانی غیر سرطانی از موارد سرطانی آن بسیار بیش‌تر است.

اصطلاح “‌سرطان استخوان‌” شامل سرطان‌هایی نمی‌شود که از سایر بخش‌های بدن شروع شده باشند و به صورت متاستاز به استخوان گسترش یافته باشند. بلکه این سرطان‌ها بر اساس محلی از بدن نامگذاری می‌شوند که سرطان از همان جا آغاز شده است؛ مثلا سرطان سینه‌ای که به استخوان متاستاز می‌شود، هم‌چنان سرطان سینه نامیده می‌شود.

برخی انواع سرطان استخوان عمدتا در کودکان ایجاد می‌شوند، در حالی که سایر انواع این سرطان غالبا به سراغ بزرگسالان می‌آیند. جراحی برداشت تومور رایج‌ترین روش درمانی این سرطان است، ولی شیمی درمانی و پرتو درمانی نیز ممکن است برای درمان سرطان استخوان به کار بروند. پزشک بر اساس نوع سرطان استخوان روش درمانی آن را انتخاب می‌کند – که شامل جراحی، شیمی درمانی یا پرتو درمانی است.
 

سرطان‌های استخوان بر اساس نوع سلولی که سرطان در آن‌ها شروع می‌شود، به انواع متفاوتی تقسیم می‌شوند. شایع‌ترین انواع سرطان استخوان شامل موارد زیر می‌شوند:

الف. استئوسارکوما شایع‌ترین شکل سرطان استخوان است‌. در این نوع سرطان، سلول‌های سرطانی به تولید استخوان می‌پردازند. این گونه از سرطان استخوان غالبا در کودکان و نوجوانان، و در استخوان‌های پا یا دست بروز می‌کند. در موارد نادر، استئوسارکوما ممکن است در خارج از استخوان به وجود بیاید (استئوسارکومای خارج استخوانی).

ب. کندروسارکوما دومین نوع شایع سرطان استخوان است. در این تومور، سلول‌های سرطانی به تولید غضروف می‌پردازند. کندروسارکوما معمولا در استخوان لگن، پاها، و دست‌ها، و در افراد میانسال و سالخورده بروز می‌کند.

پ. سارکوم یوئینگ توموری است که معمولا در استخوان لگن، پاها، و دست‌ها، و در کودکان و نوجوانان ایجاد می‌شود.
 

نشانه‌ها و علائم سرطان استخوان عبارت هستند از :
الف. استخوان درد
ب. ورم و احساس ناراحتی در اطراف محل تومور
پ. ضعف استخوان که ممکن است به شکستگی منجر شود
ت. خستگی مفرط
ث. کاهش وزن بی‌دلیل
 

چنان‌چه یک کودک یا یک فرد بزرگسال دچار درد استخوانی با ویژگی‌های زیر بشود، باید فورا نزد پزشک برود :
الف. دردی که به طور نوسانی برطرف می‌شود و عود می‌کند
ب. دردی که شب‌ها شدیدتر می‌شود
پ. دردی که پس از استفاده از داروهای مسکن بدون نسخه برطرف نمی‌شود
 

علت بروز بیش‌تر انواع سرطان‌های استخوان هنوز مشخص نیست. تعداد اندکی از سرطان‌های استخوان با عوامل ارثی در ارتباط هستند، در حالی‌که سایر انواع این سرطان ممکن است بر اثر قرار گرفتن در معرض اشعه ایجاد شوند.
 

هنوز مشخص نیست چه عاملی دقیقا باید بروز سرطان استخوان می‌شود، ولی پزشکان عواملی را کشف کرده‌اند که با افزایش خطر ابتلا به این سرطان در ارتباط هستند؛ از جمله :

الف. سندرم‌‌های ژنتیکی و ارثی. برخی انواع خاص سندرم‌های ژنتیکی که از طریق خانواده منتقل می‌شوند می‌توانند خطر ابتلا به سرطان استخوان را افزایش دهند، از جمله سندرم لی فرامینی و تومور شبکیه (رتینوبلاستوما) ارثی.

ب. بیماری پاژه استخوان. این بیماری که غالبا در بین میانسالان شایع است، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان استخوان را در مراحل بعدی زندگی افزایش دهد.

پ. پرتو درمانی برای سرطان. قرار گرفتن در معرض میزان بالایی از پرتو (اشعه) نظیر آن‌چه در هنگام پرتو درمانی به بیماران سرطانی وارد می‌شود، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان استخوان را در آینده افزایش دهد.
 

آزمایش‌های تصویربرداری می‌توانند به تعیین محل و اندازه‌ی تومورهای استخوانی، و آگاهی از این‌که آیا تومورها به بخش‌های دیگر بدن سرایت کرده‌اند یا خیر، به پزشک معالج کمک می‌کنند. انتخاب نوع آزمایش‌ تصویربرداری به نشانه‌ها و علائم بیمار بستگی دارد. این آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
الف. اسکن استخوانی
ب. سی‌تی اسکن
پ. ام‌آرآی
ت. پت اسکن
ث. رادیولوژی
 

پزشک معالج ممکن است از روشی برای خارج کردن نمونه‌ای از بافت تومور (نمونه‌برداری) برای انجام برخی بررسی‌ها در آزمایشگاه استفاده کند. این آزمایش می‌تواند به پزشک بگوید آیا بافت مورد نظر سرطانی است یا خیر، و در صورت سرطانی بودن، این بافت مبتلا به چه نوع سرطانی است. این آزمایش، هم‌چنین، نشان می‌دهد آیا رشد سلول‌های تومور سریع است یا آهسته.

انواع روش‌های نمونه‌برداری جهت تشخیص سرطان استخوان شامل موارد زیر می‌شوند:
الف. وارد کردن یک سوزن از طریق پوست به داخل تومور. در طول انجام نمونه‌برداری سوزنی، پزشک معالج سوزن نازکی را از طریق پوست وارد بدن می‌کند و به سمت تومور هدایت می‌کند. پزشک از این سوزن برای خارج کردن بخش کوچکی از بافت تومور استفاده می‌کند.

ب. انجام عمل جراحی برای خارج کردن نمونه‌ای از بافت تومور جهت آزمایش. در طول انجام جراحی نمونه‌برداری، پزشک معالج برشی بر روی پوست ایجاد می‌کند و کل تومور یا بخشی از آن را از بدن خارج می‌کند.

تعیین نوع نمونه‌برداری مورد نیاز و نحوه‌ی خاص انجام این کار مستلزم برنامه‌ریزی دقیقی توسط گروه پزشکی است. پزشکان باید نمونه‌برداری را به گونه‌ای انجام دهند که در آینده در کار جراحی خارج کردن سرطان استخوان اختلال ایجاد نکند. به همین دلیل، بیمار پیش از انجام نمونه‌برداری باید از پزشک معالج خود بخواهد گروهی از پزشکان مجرب و ماهری برای این کار به وی معرفی کند.

ادامه دارد...

منبع: تحریریه سایت کسب و کار بازده – امیر رضا مصطفایی