گام هایی برای تقویت اراده

مشکلات و موانع روانى یا مادى، نباید به اراده و عزم انسان لطمه بزند.
 

براى تقویت اراده باید دانست که: فرد با اراده کسى است که داراى هدفى معقول بوده و تا موقعى که به آن نرسیده است، از تعقیب آن باز نمى ایستد.
 
مشکلات و موانع روانى یا مادى، به اراده و عزم او لطمه نزده و از پیشرفتش جلوگیرى نمى کند.
 

بنابراین در اولین گام، براى رفع اضطراب و کسب روحیه قوى باید هدف و یا اهداف دقیق و مشخص خود را از زندگى یا کارى که مى خواهد انجام دهد،براى خویش ترسیم نماید.
 
طبیعى است این هدف، باید معقول، قابل دستیابى، بدون افراط و تفریط، مطابق توان و استعداد فرد و واقع بینانه باشد؛ نه آن که آرمانى و بلند پروازانه و خارج از توانایى هاى وى باشد. در این صورت در صحنه عمل وقتى با مشکلات و سختى هاى طاقت فرسا و خارج از توان خود، رو به رو شد و با شکست هاى احتمالى به هدف مورد نظر خود دست نیافت؛ ناامید و دلسرد شده و از ادامه کار منصرف مى گردد. هم چنین از انجام کارهاى دیگر منصرف مى شود. و خود را ناتوان وبى اراده تلقّى مى کند.
 

دومین گام، شناخت توانایى ها و استعدادهاى نهفته در وجود خویش است. همه ما در وجود خود از استعدادهایى برخورداریم، کافى است این نیروها را بشناسیم و براى رسیدن به هدف، آنها را به کار گیریم. همه ما می توانیم در مسیر خودسازی به بالاترین درجات برسیم.
 

سومین گام، برنامه ریزى است. باید براى تمام کارها و فعالیت هاى شبانه روزى، برنامه اى مدوّن و منظم داشته باشید. بدین منظور از جدولى استفاده کنید که در ستون افقى آن، ساعات شبانه روز و در ستون عمودى، ایام هفته را یادداشت کرده و تمام کارهاى روزانه را در آن درج کنید (از خواب و استراحت تا عبادت، ورزش، مطالعه و...). هر فعالیتى را در زمان خاص خود در جدول بنویسید و هیچ زمانى را بدون کار خالى نگذارید.

هر روز صبح با نگاهى به آن برنامه، به اجراى دقیق آن بپردازید و شبها قبل از خوابیدن، آن را محاسبه و ارزیابى کنید؛ شایسته است همچون یک محاسبه گر جدى و قاطع، فعالیت هاى روزانه و میزان موفقیت خود در انجام دادن کارها را بررسى کنید. در صورت موفقیت خود را تشویق کنید و در صورت تخلّف از برنامه و سهل انگارى در اجرا، خود را تنبیه نمایید.
 

چهارمین گام، تلقین است. تلقین به خود در تقویت اراده اثر قابل ملاحظه اى دارد. بنابراین هر روز جملاتى را به خود تلقین کنید؛ مانند: «من اراده لازم براى انجام کارهایم را دارم» هیچ چیزى نمى تواند اراده ام را متزلزل کند»، «آنچه را که به نظرم انجام دادنى است انجام مى دهم، هیچ قدرتى نمى تواند مرا از آن باز دارد»، «اراده من هر روز محکم تر مى شود»، «بر من لازم است که موفق شوم؛ زیرا موفقیت از آنِ نیرومندان است» و...
 

پنجمین گام، توجه به تدریجى بودن تقویت اراده است. براى به دست آوردن اراده اى قوى و محکم، تدریجى بودن آن و نیاز به تمرین و ممارست امرى لازم و ضرورى است. گمان نکنید مى توانید به طور دفعى و بدون هیچ تلاشى، به آن دست یابید. بنابراین به راه کارهاى عملى زیر توجّه نموده، به آنها عمل کنید.
 

باید علل و عوامل ضعف اراده خویش را بشناسید. توجّه کنید ضعف اراده غالباً در عدم اعتماد به بینش و تفکر، عدم شناخت خویش، با ارزش تلقی نکردن خود، عدم امنیت روانی، عدم تدبیر عقلانی در تشخیص امور و تمیز اهم و مهم، شکست های گذشته و عوامل باز دارنده رشد و قوت نفس مانند محرومیت، سرزنش و رنج های مستمر ریشه دارد. زدودن هر یک از این عوامل در پرتو سرمایه گزاری و برنامه ریزی ممکن است.
 

 مهم ترین اصل در مسیر خودسازی چیزی غیر از انجام واجبات و ترک محرمات نیست. بدانیم و باور کنیم که معصیت, خواری می آورد و طاعت, عزت. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: هر کس که می خواهد بدون آنکه مالی در کف داشته باشد بی نیاز باشد و بدون آنکه فامیلی وعشیره ای و خدم و حشمی داشته باشد ، عزیز و محترم باشد و بدون آنکه در راس یک قدرت اجتماعی باشد و پستی را قبضه کرده باشد , مهابت وصلابت داشته باشد ، راهش این است که خود را از خواری معصیت و گناه , خارج کند وبه عزت طاعت پرودگار , پیوند کند .

تقویت اینگونه تفکر در زندگی و باور به اینکه با گناه، جز خواری نصیبمان نخواهد شد، موجب می گردد، عزم واراده ی انسان قوت یافته و در جهت صلاح خویش و پرهیز از گناه تلاش کند.

انسان هر قدر هم از معاصی دوری کرده, سعی در ترک محرمات کند، و به عبارت دیگر هر قدر، اراده ی خود را در اجتناب از معصیت قوی کند، اما اگر فکر پاک وطاهر و به دور از معصیت نداشته باشد, سعی و تلاش و اراده ی او نتیجه ای نخواهد داد؛ چرا که معمولا قبل از فعل معصیت، فکر معصیت به سراغ انسان می آید و فکر آلوده ، همه ی اراده ها را ضعیف خواهد کرد.

بنا براین شما دوست عزیز, سعی کنید فکر خود را به امور شریف و پاک مشغول دارید و هرگاه فکر گناه به سراغتان آمد، با یاد خدا و تغییر حالت و وضو و توسل، آن فکر را از خود دور کنید. موفقیت دراین امر، اراده ی شما را در امور دیگر تقویت خواهد کرد.

سنگ بزرگ علامت نزدن است. برای تقویت اراده, از کارهای کوچک شروع کنید و پس از گذشت مدتی و کسب موفقیت در کار قبلی, به کار و هدف بعد بپردازید. در واقع تا در کار وتصمیم اول موفق نشده اید، به سراغ هدف دوم نروید. تصمیم به انجام کارها ی متعدد وسنگین ، یعنی انجام ندادن آن کارها !

یکی از عوامل مهم در ضعف اراده حب دنیا است. در روایت هست که «حب الدنیا راس کل خطیئه.» دنیا دوستی مهمترین اثرش این است که اراده خیر را در انسان تضعیف می کند و ریشه تمامی خطاهای آدمی است. البته نداشتن حب دنیا به منزله ی عدم استفاده از دنیا نیست؛ بلکه به این معنا است که از دنیا به اندازه ی نیاز بهره مند گردیده, از دنیا زدگی و غوطه ور شدن در تجملات وتنوع طلبی اجتناب کنید؛ در این صورت قوای جسمانی و فکری شما در جهت مثبت و رشد و تعالی صرف خواهد شد.

امیر مومنان حضرت علی (علیه السلام ) فرمودند: «ولا تَجتمع عزیمه و ولیمه؛ به دست آوردن ارزش های والا با خوش گذرانی میسر نیست.» (خطبه ۲۴۱ نهج البلاغه / بند ۲)

 تا زمانی که انسان اسیر خواهش های نفسانی، شیطان و لذت طلبی های افراطی است، اراده قوی ای برای حرکت های معنوی نخواهد داشت.

یکی از عوامل مهم تقویت اراده در اخلاق یاد مرگ است. مرگ اندیشی و یاد اینکه انسان پس از چند سال یا حتی ممکن است چند لحظه دیگر از این دنیا برود و گرفتار آثار و عواقب کارهای خود شود، عامل مهمی در تقویت اراده انسان برای حرکت به سوی خدا و دوری از گناهان است. یاد مرگ سبب بازداشتن انسان از بیهودگى و بازى هاى دنیوى مى شود: «به خدا سوگند، یاد مرگ مرا از هزل و بیهودگى منع مى کند».( نهج البلاغه، خطبه ۸۴، ص ۶۶.)
 
منبع: سایت پرسمان