اثر اعراض زارع از ادامه کشت

پرسش :

شخصی روی زمین مشاع که عرصه و اعیان آن متعلق به مالکین بوده حق کشت و گاوبندی داشته است و به وسیله رعایا کشاورزی می‏کرده و از محصول به دست آمده دو پنجم به مالکین و یک پنجم به رعایا می‏‌داده و دو پنجم نیز خود بر می‌‎‏داشته ولی به علت نیامدن باران و بدی محصول زمین، رعایا دست از زمین کشیده و مالکین را رها می‏‌کنند در نتیجه مالکین خودشان به وسیله رعیت زمین ها را کشت می‏‎کنند ولی پس از گذشت بیش از ده سال این حق کشت را به مرد دیگری می‏‎دهند و در سال های اخیر این حق کشت و گاوبندی ارزش بیشتری پیدا کرده، آیا وارث زارعین قدیم شخص اول، حقی نسبت به این گاوبندی دارد یا نه؟

پاسخ :
آیت الله العظمی سید محمد رضا گلپایگانی (ره)
«در فرض مسأله که زارعین سابق از جهت کم آبی زمین را رها کرده‌‏اند و مالکین به زارعین دیگر ارجاع نموده‌‏اند ظاهرا سابقین حقی ندارند چون رها کردن آنان ظهور در اعراض دارد. 72/01/02»
 
منبع: مجمع المسایل (3)، دار القرآن الکریم، قم، چاپ چهارم، 1372 ش، ج 3، ص 20.