سیمای سوره بینه

پرسش :

ویژگی ها، اهداف و محتوای سوره بینه چیست؟

پاسخ :
نام ها: نام های این سوره عبارتند از: «بیّنه» به معنای دلیل روشن و نیز «لم یکن»، «اهل الکتاب»، «بریّه»، «انفکاک» و «قیّمه» است که همگی از آیات این سوره گرفته شده است.

شمارگان: دارای 8 آیه و 94 کلمه و 392 حرف است.

نزول: سوره بیّنه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرود آمد. این سوره بعد از سوره طلاق و قبل از سوره حشر به عنوان نود و هشتمین سوره قرآن فرود آمده است ولی در چینش کنونی قرآن نود و نهمین سوره بشمار می آید.

فضیلت: از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله حکایت شده که: «اگر مردم می دانستند که چه برکاتی در این سوره است، خانواده و اموال را رها کرده و به فراگرفتن آن می پرداختند. (و نیز فرمود:) هر کس آن را در شب بخواند خدا فرشتگانی را مأمور می کند که دین و دنیای او را حفظ کنند، و آمرزش و رحکت برای او بطلبند و اگر در روز آن را بخواند، به اندازه آنچه روز آن را روشن می کند و شب آن را تاریک می سازد، ثواب به او می دهند.»(1)

البته روشن است که این ثواب ها برای کسی است که این سوره را بخواند و به محتوای آن جامۀ عمل بپوشاند.

اهداف: اهداف اساسی این سوره عبارتند از:
1. بیان محورهای اساسی و مشترک ادیان الهی.
2. بیان اینکه دعوت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله همراه با دلیل و نوشته های استوار است.

مطالب: مهمترین مطالب این سوره عبارتند از:
1. اشاره ای به اشتیاق اولیه اهل کتاب و مشرکان نسبت به آمدن پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و مخالفت های بعدی آنان. (آیات 1-4)
2. اشاره ای به ریشه اختلافات اهل کتاب. (آیه 4)
3. اشاره به توحید، نماز و زکات به عنوان مسائل اساسی ادیان الهی. (آیه 5)
4. اشاره به سرنوشت عذاب آلود کافران و مشرکان. (آیه 6)
5. اشاره به سرنوشت مومنان شایسته کردار و رضایت خدا از آنها و خشنودی آنان از خدا. (آیات 7-8)

پی‌نوشت‌:
(1) مجمع البیان، ج 10، ص 521.

منبع: سیمای سوره های قرآن (برگرفته از تفسیر قرآن مهر)، محمدعلی رضایی اصفهانی، انتشارات پژوهش های تفسیر و علوم قرآن، قم، 1389 ش.