احکام بیع | خیار شرط
پرسش :
در بخش ابتدایى مبایعنامه اى آمده: «... این معامله به عنوان عمرى است، یعنى فروشنده مادام العمر در این معامله اختیار فسخ دارد...» و در سطور آخر چنین مرقوم گردیده: «.. شرط مى گردد که معامله مرقومه عمرى است یعنى مادام عمر فروشنده اختیار فسخ آن با فروشنده مى باشد...» همان طور که مستحضرید در این معامله خیار شرطى وجود دارد و آن در نظر گرفتن حق فسخ براى فروشنده در تمام عمر وى مى باشد که باعث تزلزل عقد موصوف مى گردد و از طرفى خیار شرط مى بایست مدّت معیّن و معلومى داشته باشد، حال این که در عقد موصوف مدّت آن معیّن ومشخّص نشده، که باعث مجهول ماندن خیار شرط گردیده است. از نظر حضرتعالى چه حکمى دارد؟
پاسخ :
درست است که شرط مجهول باطل است، ولى شرط مادام العمر از نظر عقلا جز شرط مجهول حساب نمى شود و در بسیارى از موارد چیزى را به کسى واگذار مى کنند و منافع آن را مادام العمر براى خود قرار مى دهند یا حقّ فسخ مادام العمر مى گذارند و دلیلى بر بطلان آن نداریم. از این گذشته به فتواى ما شرط فاسد مفسد، عقد نیست.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه السلام، 1393.
درست است که شرط مجهول باطل است، ولى شرط مادام العمر از نظر عقلا جز شرط مجهول حساب نمى شود و در بسیارى از موارد چیزى را به کسى واگذار مى کنند و منافع آن را مادام العمر براى خود قرار مى دهند یا حقّ فسخ مادام العمر مى گذارند و دلیلى بر بطلان آن نداریم. از این گذشته به فتواى ما شرط فاسد مفسد، عقد نیست.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه السلام، 1393.
